فرض کنید می‌خواهید یاد بگیرید که یک گروه جمعیتی چگونه در انتخابات رای می‌دهد. شما با تصمیم کلاسیک و قدیمی مواجه هستید که باید بین جمع‌آوری داده‌های کیفی در مقابل داده‌های کمی، یکی را انتخاب کنید.
با یک روش، می‌توانید از رای‌دهندگان، سؤالاتِ باز بپرسید که آنها را تشویق می‌کند تا احساس خود را به اشتراک بگذارند، چه مسائلی برایشان مهم است و دلایلی که به روشی خاص رای خواهند داد. با دیگری، می‌توانید سؤالات بسته بپرسید و فهرستی از گزینه‌ها را به پاسخ‌دهندگان بدهید. سپس آن اطلاعات را به آمار تبدیل خواهید کرد.
هیچ یک از این دو روش درست‌تر از دیگری نیست، اما آنها اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند. در بخش زیر، درباره تفاوت‌های کلیدی بین تحقیقات کمی و کیفی و نحوه استفاده از آنها بیشتر بدانید.
تحقیق کیفی چیست؟
هدف تحقیق کیفی کشف و درک عمق، زمینه و تفاوت‌های ظریف تجربیات، رفتار‌ها و پدیده‌های انسانی است. این رویکرد روش‌شناختی (methodological approach) بر جمع‌آوری اطلاعات غنی و غیرعددی از طریق روش‌هایی مانند مصاحبه، گروه‌های هدف (focus groups)، مشاهدات و تحلیل محتوا تأکید دارد.
در تحقیقات کیفی، تأکید بر کشف الگو‌ها و معانی در یک زمینه اجتماعی یا فرهنگی خاص است. پژوهشگران در این نوع تحقیقات، جنبه‌های ذهنی رفتار، نظرات و احساسات انسان را بررسی می‌کنند.
این رویکرد به ویژه برای کاوش در مسائل پیچیده و چند وجهی ارزشمند است و درک عمیق‌تری از پیچیدگی‌های موجود ارائه می‌کند.
روش‌های رایج تحقیق کیفی شامل مصاحبه‌های پایان باز (open-ended interviews)، که در آن شرکت‌کنندگان می‌توانند افکار خود را آزادانه بیان کنند، و تجزیه و تحلیل موضوعی (thematic analysis)، که شامل شناسایی مضامین تکرار شونده در داده‌ها است، می‌شود.
نمونه‌هایی از نحوه استفاده از تحقیقات کیفی
انعطاف‌پذیری تحقیقات کیفی به محققان اجازه می‌دهد تا روش‌های خود را بر اساس بینش‌های نوظهور تطبیق دهند و کاوشی ارگانیک‌تر و جامع‌تر از موضوع تحقیق را تقویت کنند. این شیوه تحقیق، یک روش پرکاربرد در علوم اجتماعی، روانشناسی و تحقیقات بازار است.
در اینجا چند روش برای استفاده از تحقیقات کیفی وجود دارد.
- برای درک افرادی که یک جامعه را تشکیل می‌دهند: اگر می‌خواهید در مورد یک جامعه بیشتر بدانید، می‌توانید با آنها صحبت کنید یا آنها را مشاهده کنید تا در مورد آداب، هنجار‌ها و ارزش‌های آنها بیشتر بدانید.
- برای بررسی تجربیات افراد در سیستم مراقبت‌های بهداشتی: در حالی که مطمئناً می‌توانید به آمار نگاه کنید تا بسنجید که آیا فردی نسبت به تجربیات مراقبت‌های بهداشتی خود احساس مثبت یا منفی دارد، ممکن است درک عمیقی از دلیل چنین احساسی به دست نیاورید. به عنوان مثال، اگر یک پرستار وقف مراقبت از یک بیمار شود، ممکن است آن بیمار بگوید از مراقبتی که دریافت کرده راضی است. اما اگر متخصص پزشکی پس از یک متخصص پزشکی دیگر، فردی را طی چندین سال به هم پاسکاری کنند، نظرات منفی بیشتری دریافت خواهد شد.
- برای بررسی اثربخشی کمپین بازاریابی: بازاریابی زمینه‌ای است که معمولاً داده‌های آماری را جمع‌آوری می‌کند، اما می‌تواند از تحقیقات کیفی نیز بهره‌مند شود. به عنوان مثال، اگر کمپین موفقی دارید، می‌توانید با افراد مصاحبه کنید تا بدانید چه چیزی آنها را جذب کرده است و چرا. اگر متوجه شدید که آنها طنز شما را دوست داشتند چرا که این رفتارتان نشان می‌دهد که خودتان را خیلی جدی نمی‌گیرید، می‌توانید سعی کنید این حس را در کمپین‌های بعدی تکرار کنید.
انواع جمع‌آوری داده‌های کیفی
داده‌های کیفی کیفیت‌ها، ویژگی‌ها یا ویژگی‌های یک موضوع را نشان می‌دهد. این داده‌ها می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، از جمله:
- داده‌های صوتی: ضبط مصاحبه‌ها، بحث‌ها یا هر اطلاعات شنیداری دیگر. این کار می‌تواند هنگام برخورد با رویداد‌های گذشته مفید باشد. راه‌اندازی یک دستگاه ضبط صوت همچنین به محقق اجازه می‌دهد تا بدون یادداشت‌کردن یادداشتها در لحظه بماند.
- داده‌های مشاهده‌ای: با این نوع تحلیلِ داده‌های کیفی می‌توانید رفتار، رویداد‌ها یا تعاملات را ثبت کنید.
- داده‌های متنی: از اطلاعات شفاهی یا نوشتاری جمع‌آوری‌شده از طریق مصاحبه، نظرسنجی‌های باز یا گروه‌های هدف برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد یک موضوع استفاده کنید.
- داده‌های بصری: شما می‌توانید اطلاعات جدید را از طریق تصاویر، عکس‌ها، فیلم‌ها یا سایر مواد بصری یاد بگیرید.
تحقیق کمی چیست؟
تحقیق کمی یک تحقیق تجربی سیستماتیک (نظام‌مند) است که شامل جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های عددی است. این رویکرد به دنبال درک، توضیح یا پیش‌بینی پدیده‌ها با جمع‌آوری اطلاعات قابل سنجش و به‌کارگیری روش‌های آماری برای تحلیل آنها است.
برخلاف تحقیقات کیفی که بر داده‌های غیرعددی و توصیفی تمرکز دارد، داده‌های تحقیق کمی شامل اندازه‌گیری‌ها، شمارش‌ها و تکنیک‌های آماری برای نتیجه‌گیری عینی است.
نمونه‌هایی از نحوه استفاده از تحقیقات کمی
تحقیقات کمی بر تجزیه و تحلیل آماری متمرکز است. در اینجا چند روش وجود دارد که می‌توانید از روش‌های تحقیق کمی استفاده کنید.
- مطالعه نرخ اشتغال در یک شهر: از طریق این تحقیق می‌توانید میزان وجود الگو‌ها در یک دوره زمانی معین را بسنجید.
- مشاهده چگونگی تأثیر آلودگی هوا بر یک محله: اگر ایجاد یک بزرگراه منجر به آلودگی هوای بیشتر در یک محله شد، می‌توانید داده‌هایی را جمع‌آوری کنید تا از تأثیرات سلامتی بر ساکنان آن منطقه مطلع شوید. به عنوان مثال، می‌توانید ببینید چند درصد از مردم پس از نقل مکان به محله، دچار مشکلات تنفسی شدند.
انواع داده‌های کمی
داده‌های کمی به اطلاعات عددی اشاره دارد که می‌توانید اندازه‌گیری و شمارش کنید. در اینجا چند آمار وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید.
- ارتفاع، طول، حجم و موارد دیگر: می‌توانید از اندازه‌گیری‌های مختلف برای به دست آوردن بینش در مورد انواع مختلف تحقیقات استفاده کنید، مانند یادگیری میانگین فاصله‌ای که کارگران مایل به سفر برای کار هستند یا تعیین میانگین قد یک دونده دو و میدانی با مانع.
- دما: با درجه سانتیگراد یا فارنهایت اندازه‌گیری می‌شود. یا اگر به دنبال سردترین مکان در جهان هستید، ممکن است با کلوین اندازه‌گیری کنید.
- ارقام فروش: با این اطلاعات، می‌توانید به عملکرد یک فروشگاه در طول زمان نگاه کنید، یک شرکت را با شرکت دیگر مقایسه کنید یا بفهمید که میانگین میزان فروش در یک صنعت خاص چقدر است.
تحقیقات کیفی در مقابل تحقیقات کمی؛ سه تفاوت کلیدی
روش‌های تحقیق کمی و کیفی هر دو روش‌های معتبر و مفیدی برای جمع‌آوری داده‌ها هستند. در اینجا چند مورد از تفاوت‌های آنها ذکر می‌شود.
- روش گردآوری داده‌ها: تحقیق کمی از ابزار‌های استاندارد مانند پیمایش‌ها، آزمایش یا مشاهدات ساختاریافته برای جمع‌آوری داده‌های عددی استفاده می‌کند. تحقیق کیفی از روش‌های باز مانند مصاحبه، گروه‌های هدف یا تحلیل محتوا استفاده می‌کند.
• ماهیت داده‌ها: تحقیقات کمی شامل داده‌های عددی است که می‌توانید آنها را به صورت آماری اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل کنید، در حالی که تحقیقات کیفی شامل کاوش در عمق و پرمایگی تجربیات از طریق داده‌های غیرعددی و توصیفی است. - نمونه‌گیری: تحقیقات کمی شامل حجم نمونه بزرگتر برای اطمینان از اعتبار آماری و تعمیم یافته‌ها به یک جامعه است. با تحقیقات کیفی، بهتر است با حجم نمونه کوچکتر کار کنید تا بینش عمیقی در زمینه موضوعات یا تجربیات خاص به دست‌آورید.
فواید ترکیب تحقیقات کمی و کیفی
شما می‌توانید به طور همزمان داده‌های کمی و کیفی را مطالعه کنید. این روش که به عنوان تحقیق با روش‌های ترکیبی (mixed methods research) شناخته می‌شود، دارای مزایای متعددی است، از جمله:
- درک جامع: ادغام داده‌های کمی و کیفی درک جامع‌تری از مسأله تحقیق را فراهم می‌کند. داده‌های کیفی به توضیح موضوع و تفاوت‌های ظریف کمک می‌کند، در حالی که داده‌های کمی قابلیت تعمیم آماری را ارائه می‌دهند.
- مفهوم‌سازی: داده‌های کیفی با ارائه توضیحاتی در مورد چرایی و چگونگی پشت‌پرده‌ی الگو‌های آماری، به فهم عمیق یافته‌های کمی کمک می‌کند. این درک عمیق‌تر به تفسیر‌های آگاهانه‌تر از نتایج کمی کمک می‌کند.
- مثلث‌سازی: مثلث‌سازی شامل استفاده از روش‌های متعدد برای اعتبارسنجی یا تأیید یافته‌ها است. ترکیب داده‌های کمی و کیفی به محققان اجازه می‌دهد تا نتایج را تأیید کنند و اعتبار و پایایی کلی مطالعه را افزایش دهند.
