یادگیری ماشین: زندگی در عصر هوش مصنوعی
فیلم مستند “یادگیری ماشین: زندگی در عصر هوش مصنوعی” یا به انگلیسی Machine Learning: Living in the Age of AI که به کارگردانی کریس کانوچیاری (Christopher Cannucciari) ساخته شده، نگاهی عمیق به تأثیرات گسترده هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی بر زندگی روزمره ما می‌اندازد.
این فیلم به طور چشمگیری نشان می‌دهد که چگونه فناوری هوش مصنوعی از محدوده متخصصان فراتر رفته و حتی به دست علاقه‌مندان و نوجوانان رسیده است. مستند با بررسی تأثیرات این فناوری بر گروه‌های مختلف جامعه، از دانش‌آموزان گرفته تا کشاورزان و سالمندان، تصویری جامع از نفوذ هوش مصنوعی در تمام لایه‌های اجتماعی ارائه می‌دهد. همچنین، این فیلم به کاوش پیامدهای گسترده و بالقوه پیشرفت سریع فناوری هوش مصنوعی می‌پردازد و روش‌های شگفت‌انگیز تعامل مردم با این فناوری در زندگی روزمره را به تصویر می‌کشد.
“یادگیری ماشین: زندگی در عصر هوش مصنوعی” با نشان دادن دسترسی‌پذیری فزاینده هوش مصنوعی برای طیف وسیعی از افراد، تلاش می‌کند دیدگاهی متعادل از فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی جامعه در عصر هوش مصنوعی ارائه دهد و بینندگان را به تفکر درباره آینده‌ای که این فناوری شکل می‌دهد، وادارد.
تصویر نجومی روز ناسا: M106: یک کهکشان مارپیچی با مرکزی عجیب
توضیح: در مرکز کهکشان مارپیچی M106 چه می‌گذرد؟
صفحه چرخان‌ای از ستاره‌ها و گاز، ظاهر M106 را می‌سازند که تحت سیطره بازوهای مارپیچی آبی و خطوط گرد و غبار قرمز در نزدیکی هسته است، همانطور که در تصویر نمایش‌داده‌شده، گرفته شده از صحرای کویت نشان داده شده است.
هسته M106 در تصاویر امواج رادیویی و پرتوهای ایکس می‌درخشد جایی که فواره‌هایی دوقلو کشف شده‌اند که در طول کهکشان امتداد دارند.
یک درخشش مرکزی غیرمعمول، M106 را به یکی از نزدیکترین نمونه‌های کلاس کهکشان‌های سیفرت تبدیل می‌کند (Seyfert class of galaxies)، جایی که گمان می‌رود مقادیر زیادی گاز درخشان در یک سیاه‌چاله‌ی مرکزی فرومی‌افتد.
M106 که NGC 4258 نیز نامیده می‌شود، در فاصله 23.5 میلیون سال نوری و نسبتاً نزدیک از ما قرار دارد، وسعت آن 60 هزار سال نوری است و با یک تلسکوپ کوچک به سمت صورت فلکی سگ‌های شکاری یا تازی‌ها (Canes Venatici) قابل مشاهده است.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: خورشیدگرفتگی حلقوی بر فراز پاتاگونیا
توضیح: آیا می‌توانید خورشید را پیدا کنید؟ خیلی خوب، اما آیا می‌توانید توضیح دهید که چرا یک نقطه تاریک بزرگ در مرکز آن وجود دارد؟
آن نقطه، ماه است، و این هم‌ترازی چشمگیر نشان داده شده، یعنی جایی که ماه در داخل خورشید قرار می‌گیرد، خورشیدگرفتگی حلقوی (annular solar eclipse) نامیده می‌شود.
چنین کسوفی دقیقاً هفته گذشته رخ داد و از یک باریکه جغرافیایی، بیشتر در نیمکره جنوبی زمین قابل مشاهده بود. تصویر نمایش‌داده‌شده، از پاتاگونیا، شیلی گرفته شده است.
هنگامی که ماه به طور قابل توجهی به زمین نزدیک‌تر است و با خورشید هم‌خط می‌شود، یک خورشیدگرفتگی کامل از بخش‌هایی از زمین قابل مشاهده است. کسوف‌های حلقوی، کمی شایع‌تر از کسوف‌های کامل هستند، اما همانطور که ماه به آرامی از زمین دور می‌شود، کمی پیش از یک میلیارد سال دیگر، مدار ماه دیگر آنقدر آن را اینقدر به زمین نزدیک نمی‌کند که یک خورشیدگرفتگی کامل از هر نقطه‌ای از زمین دیده شود.
منبع: ناسا
ثبت‌نام کارگاه آموزشی ژئوفیزیک
دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، در تاریخ‌های 23 و 24 آبان 1403 یک کارگاه دو روزه ژئوفیزیک با عنوان «تعیین پارامترهای چشمه لرزه‌ای با رویکرد زمین‌شناسی، زلزله‌شناسی و ژئودزی»، ویژه دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد برگزار می‌نمایند.
دانشجویان رشته‌های زمین‌شناسی، فیزیک، نقشه‌برداری، مهندسی عمران می‌توانند از طرق فرم زیر برای شرکت در این کارگاه ثبت‌نام کنند.
تصویر نجومی روز ناسا: دنباله‌دار دم دراز چوچینشان-اطلس
توضیح: یک دنباله‌دار در دل آسمان عصرگاهی در حال حرکت است.
دنباله‌دار چوچینشان-اطلس (C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)) درخشان شده است و اگرچه اکنون به راحتی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است، ولی آنقدر به خورشید نزدیک است که هنوز به سختی می‌توان آن را دید.
در تصویر، دنباله‌دار چوچینشان-اطلس درست قبل از طلوع خورشید از کوه آند در پرو گرفته شده است. این سکوی بلند غیرمعمول (محل بلند استقرار عکاس) به دلیل هوای سرد، چنان افق شرقی پایینی به عکاس نجومی داد که ستاره دنباله‌دار در آسمان قبل از طلوع آفتاب، پیدا بود.
در تصویر نشان‌داده‌شده نه تنها یک دم غبارآلود بسیار بلند که در وسعت زیادی گسترش یافته است، بلکه یک دم یونی آبی و بلند نیز قابل مشاهده است.
در این ماه، هنگامی که دنباله‌دار از خورشید عبور می‌کند و از کنار زمین می‌گذرد، ناظران عصرگاهی باید بتوانند این توپ یخی بزرگ و غبارآلود را درست پس از غروب خورشید به سمت غرب آسمان ببینند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: دم باشکوه دنباله‌دار مک‌نات
توضیح: دنباله‌دار مک‌نات (Comet McNaught)، دنباله‌دار بزرگ سال 2007، دمی به‌طور تماشایی بلند و رشته‌ای تشکیل داد. این دم باشکوه در سراسر آسمان پخش شد و تا چند روز پس از غروب خورشید برای ناظران نیمکره جنوبی قابل مشاهده بود.
این دم یونی شگفت‌انگیز، بیشترین وسعت خود را در نوردهی‌های طولانی‌مدت با دوربین‌های با زاویه دید وسیع، نشان می‌داد. در برخی مواقع، فقط خود دم، درست بالای افق برای بسیاری از ناظران شمالی نیز قابل مشاهده بود.
دنباله‌دار C/2006 P1 (مک‌نات)، که تخمین زده می‌شود به اوج روشنایی 5- (منهای پنج) رسیده باشد، درست پس از غروب خورشید در ژانویه 2007 از رصدخانه سایدینگ اسپرینگ در استرالیا، توسط کاشف دنباله‌دار در تصویر مشخص‌شده به تصویر کشیده شد.
دنباله‌دار مک‌نات، درخشان‌ترین دنباله‌دار در دهه‌های اخیر، با حرکت بیشتر به سمت آسمان‌های جنوبی و دور شدن از خورشید و زمین، محو شد.
طی ماه آینده، دنباله‌دار چوچینشان-اطلس (Comet Tsuchinshan–ATLAS)، کاندیدای ستاره دنباله‌دار بزرگ ۲۰۲۴، باید دیدنی‌ترین دنباله‌های قابل مشاهده از زمین را به نمایش بگذارد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: ام27 (M27)؛ نه یک دنباله‌دار
توضیح: چارلز مسیه اخترشناس در حین شکار دنباله‌دارها در آسمان بالای سر فرانسه قرن هجدهم، فهرستی از چیزهایی را که در طول ماجراجویی‌های تلسکوپی خود با آنها مواجه شد و قطعاً دنباله‌دار نبودند، ثبت می‌کرد.
این شماره 27 در لیست امروزه معروف او موسوم به لیست «دنباله‌دار نیست» است. در واقع، ستاره‌شناسان قرن بیست و یکم آن را به عنوان یک سحابی سیاره‌ای (planetary nebula) تشخیص می‌دادند، اما این یک سیاره نیز نیست، ولو اینکه ممکن است در یک تلسکوپ کوچک، گرد و سیاره‌مانند به نظر برسد.
مسیه 27 (M27) نمونه‌ای عالی از یک سحابی گسیلی گازی (gaseous emission nebula) است که به دلیل تمام شدن سوخت هسته‌ای ستاره‌ای شبیه به خورشید در هسته‌اش، ایجاد شده است.
این سحابی با بیرون راندن لایه‌های بیرونی ستاره به فضا، با درخششی قابل مشاهده که توسط اتم‌های برانگیخته‌شده توسط نور ماوراء بنفش شدید اما نامرئی ستاره‌ی در حال مرگ ایجاد می‌شود، شکل گرفته است.
این ابر گازی متقارن زیبا که با نام رایج سحابی دمبل (Dumbbell Nebula) شناخته می‌شود، بیش از 2.5 سال نوری وسعت دارد و حدود 1200 سال نوری از ما در صورت فلکی روباهک (Vulpecula) فاصله دارد.
این تصویر رنگی چشمگیر، جزئیات را در منطقه مرکزی که به خوبی مطالعه شده و ویژگی‌های کم‌نورتر و به ندرت تصویر شده در هاله بیرونی سحابی را برجسته می‌کند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: دنباله‌دار به وقت طلوع ماه
توضیح: دنباله‌دار چوچینشان-اطلس (Comet C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)) در آسمان سیاره زمین در حال درخشان‌تر شدن است.
این بازدیدکننده جدید بخش درونی منظومه شمسی که به عنوان دنباله‌دار A3 شناخته می‌شود، از ابر دوردست اورت (distant Oort cloud) در حال سفر است.
این دنباله‌دار در 27 سپتامبر به حضیض خود (perihelion)، نزدیکترین مسیرش به خورشید، رسید و در 12 اکتبر به حضیض زمینی‌اش، یعنی نزدیکترین وضعیتش به سیاره زیبای ما خواهد رسید، و سپس به یک نماد آسمان عصر تبدیل خواهد شد.
اما دنباله‌دار A3 در 30 سپتامبر در هنگام ایجاد این تصویر، در صبح زود طلوع می‌کرد. گیسوی روشن (coma) و دم دراز آن از پرایا گرانده، سانتا کاتارینا در جنوب برزیل، با هلال در حال زوال ماه که در بالای افق شرقی به چشم می‌خورد، آسمان پیش از سپیده‌دم را به اشتراک گذاشته‌اند.
در حالی که رفتار دنباله‌دارها غیرقابل پیش‌بینی است، چوچینشان-اطلس می‌تواند به رقیب بصری دنباله‌دار نیئووایز (C/2020 F3 (NEOWISE)) تبدیل شود. دنباله دار نئووایز در تابستان 2020 آسمان‌بینان را شگفت‌زده کرد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: کهکشان ابر ماژلانی بزرگ
توضیح: این کهکشان، بزرگترین کهکشان اقماری وطن ما، کهکشان راه شیری، است.
اگر در جنوب زندگی می‌کنید، ابر ماژلانی بزرگ (Large Magellanic Cloud – LMC))، کاملاً قابل توجه است و حدود 10 درجه در آسمان شب را در برمی‌گیرد، که 20 برابر بزرگ‌تر از ماه کامل در حوالی صورت فلکی دلفین‌ماهی یا ماهی زرین (dolphinfish (Dorado)) است.
از آنجایی که تنها 160000 سال نوری از ما فاصله دارد، جزئیات بسیاری از ساختار LMC مانند میله مرکزی و بازوی مارپیچی منفرد آن قابل مشاهده است.
LMC دارای پرورشگاه‌های ستاره‌ای متعددی است که در آن ستارگان جدیدی متولد می‌شوند که در تصویر امروز به رنگ صورتی ظاهر شده‌اند.
این سحابی، محل سحابی رتیل است (Tarantula Nebula)، فعال‌ترین منطقه ستاره‌ساز در حال حاضر در کل گروه محلی کهشکانی ما (Local Group)، یعنی مجموعه کوچکی از کهکشان‌های مجاور که تحت سلطه کهکشان‌های عظیم آندرومدا (Andromeda) و راه شیری (Milky Way) هستند.
مطالعات LMC و ابر ماژلانی کوچک (Small Magellanic Cloud-SMC)) توسط هنریتا سوان لیویت (Henrietta Swan Leavitt) منجر به کشف رابطه دوره-درخشندگی ستارگان متغیر قیفاووسی (period-luminosity relationship of Cepheid variable stars) شد که برای اندازه‌گیری فواصل در سراسر جهان مجاور استفاده می‌شوند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: دنباله‌دار چوچینشان-اطلس بر فراز مکزیک
توضیح: دنباله‌دار جدید از نزدیکترین فاصله خود به خورشید عبور کرده و اکنون در حال نزدیک‌تر شدن به زمین است.
دنباله‌دار چوچینشان-اطلس (C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)) در حال حاضر از داخل مدار زهره خارج می‌شود و در مسیری است تا در حدود دو هفته دیگر از نزدیکترین مدار خود به زمین عبور کند.
دنباله‌دار چوچینشان-اطلس که “Choo-cheen-shahn At-less” تلفظ می‌شود، تقریباً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است و به راحتی توسط دوربین‌های نوردهی طولانی قابل مشاهده است. این دنباله‌دار هم‌اکنون توسط رصدگران در نیمکره شمالی زمین و همچنین در جنوب قابل کشف است.
این تصویر چند روز پیش در بالای زاکاتکاس (Zacatecas) مکزیک گرفته شده است. از آنجایی که ابرها قسمت اعظم آسمان قبل از سپیده‌دم را پوشانده بودند، عکاس نجومی یک پهپاد را برای گرفتن عکس از بالا رها کرد، که بعداً تعدادی از آنها برای افزایش رؤیت‌پذیری دنباله‌دار، ادغام شدند.
اگرچه پیش‌بینی روشنایی آینده دنباله‌دارها دشوار است، اما امیدواری فزاینده‌ای وجود دارد که دنباله‌دار چوچینشان-اطلس با ورود به آسمان اوایل عصر، بیشتر درخشان شود.
منبع: ناسا