تصویر نجومی روز ناسا: دنباله‌دار به وقت طلوع ماه
توضیح: دنباله‌دار چوچینشان-اطلس (Comet C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)) در آسمان سیاره زمین در حال درخشان‌تر شدن است.
این بازدیدکننده جدید بخش درونی منظومه شمسی که به عنوان دنباله‌دار A3 شناخته می‌شود، از ابر دوردست اورت (distant Oort cloud) در حال سفر است.
این دنباله‌دار در 27 سپتامبر به حضیض خود (perihelion)، نزدیکترین مسیرش به خورشید، رسید و در 12 اکتبر به حضیض زمینی‌اش، یعنی نزدیکترین وضعیتش به سیاره زیبای ما خواهد رسید، و سپس به یک نماد آسمان عصر تبدیل خواهد شد.
اما دنباله‌دار A3 در 30 سپتامبر در هنگام ایجاد این تصویر، در صبح زود طلوع می‌کرد. گیسوی روشن (coma) و دم دراز آن از پرایا گرانده، سانتا کاتارینا در جنوب برزیل، با هلال در حال زوال ماه که در بالای افق شرقی به چشم می‌خورد، آسمان پیش از سپیده‌دم را به اشتراک گذاشته‌اند.
در حالی که رفتار دنباله‌دارها غیرقابل پیش‌بینی است، چوچینشان-اطلس می‌تواند به رقیب بصری دنباله‌دار نیئووایز (C/2020 F3 (NEOWISE)) تبدیل شود. دنباله دار نئووایز در تابستان 2020 آسمان‌بینان را شگفت‌زده کرد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: کهکشان ابر ماژلانی بزرگ
توضیح: این کهکشان، بزرگترین کهکشان اقماری وطن ما، کهکشان راه شیری، است.
اگر در جنوب زندگی می‌کنید، ابر ماژلانی بزرگ (Large Magellanic Cloud – LMC))، کاملاً قابل توجه است و حدود 10 درجه در آسمان شب را در برمی‌گیرد، که 20 برابر بزرگ‌تر از ماه کامل در حوالی صورت فلکی دلفین‌ماهی یا ماهی زرین (dolphinfish (Dorado)) است.
از آنجایی که تنها 160000 سال نوری از ما فاصله دارد، جزئیات بسیاری از ساختار LMC مانند میله مرکزی و بازوی مارپیچی منفرد آن قابل مشاهده است.
LMC دارای پرورشگاه‌های ستاره‌ای متعددی است که در آن ستارگان جدیدی متولد می‌شوند که در تصویر امروز به رنگ صورتی ظاهر شده‌اند.
این سحابی، محل سحابی رتیل است (Tarantula Nebula)، فعال‌ترین منطقه ستاره‌ساز در حال حاضر در کل گروه محلی کهشکانی ما (Local Group)، یعنی مجموعه کوچکی از کهکشان‌های مجاور که تحت سلطه کهکشان‌های عظیم آندرومدا (Andromeda) و راه شیری (Milky Way) هستند.
مطالعات LMC و ابر ماژلانی کوچک (Small Magellanic Cloud-SMC)) توسط هنریتا سوان لیویت (Henrietta Swan Leavitt) منجر به کشف رابطه دوره-درخشندگی ستارگان متغیر قیفاووسی (period-luminosity relationship of Cepheid variable stars) شد که برای اندازه‌گیری فواصل در سراسر جهان مجاور استفاده می‌شوند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: دنباله‌دار چوچینشان-اطلس بر فراز مکزیک
توضیح: دنباله‌دار جدید از نزدیکترین فاصله خود به خورشید عبور کرده و اکنون در حال نزدیک‌تر شدن به زمین است.
دنباله‌دار چوچینشان-اطلس (C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)) در حال حاضر از داخل مدار زهره خارج می‌شود و در مسیری است تا در حدود دو هفته دیگر از نزدیکترین مدار خود به زمین عبور کند.
دنباله‌دار چوچینشان-اطلس که “Choo-cheen-shahn At-less” تلفظ می‌شود، تقریباً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است و به راحتی توسط دوربین‌های نوردهی طولانی قابل مشاهده است. این دنباله‌دار هم‌اکنون توسط رصدگران در نیمکره شمالی زمین و همچنین در جنوب قابل کشف است.
این تصویر چند روز پیش در بالای زاکاتکاس (Zacatecas) مکزیک گرفته شده است. از آنجایی که ابرها قسمت اعظم آسمان قبل از سپیده‌دم را پوشانده بودند، عکاس نجومی یک پهپاد را برای گرفتن عکس از بالا رها کرد، که بعداً تعدادی از آنها برای افزایش رؤیت‌پذیری دنباله‌دار، ادغام شدند.
اگرچه پیش‌بینی روشنایی آینده دنباله‌دارها دشوار است، اما امیدواری فزاینده‌ای وجود دارد که دنباله‌دار چوچینشان-اطلس با ورود به آسمان اوایل عصر، بیشتر درخشان شود.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: هفت خواهران غبارآلود
توضیح: آیا این واقعاً خوشه ستاره‌ای معروف پروین (Pleiades) است؟ ستارگان خوشه پروین که به‌خاطر ستاره‌های آبی نمادینش شناخته می‌شود، در اینجا با نور مادون قرمز نشان داده شده‌اند، جایی که غبار اطراف از خود ستاره‌ها بیشتر می‌درخشد.
در اینجا، سه رنگ مادون قرمز به رنگ‌های بصری نگاشت شده‌اند (R=24، G=12، B=4.6 میکرون). تصاویر پایه توسط فضاپیمای کاوشگر مادون قرمز میدان وسیع ناسا (WISE) گرفته شده است.
خوشه ستاره‌ای پروین که با نام M45 و با نام مستعار هفت خواهران (Seven Sisters) شناخته می‌شود، تصادفاً در دل یک ابر غبار عبوری قرار گرفته است.
نور و بادهای ستارگان عظیم خوشه پروین، به طور انتخابی، ذرات گرد و غبار کوچکتر را دفع می‌کنند و باعث می‌شوند که غبار به رشته‌هایی که در تصویر دیده می‌شوند تبدیل شود.
تصویر مشخص‌شده حدود 20 سال نوری در فاصله خوشه پروین عرض دارد، و خود خوشه در فاصله 450 سال نوری در حوالی صورت فلکی گاو نر (ثور) (Taurus) قرار دارد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: کسوف راکتی در غروب آفتاب
توضیح: در این نمای نزدیک هیجان‌انگیز، با کسوفی که پرتاب موشک در مقابل خورشید در حال غروب ایجاد کرده است، امواج ضربه‌ای در سراسرتشعشع موج می‌زنند.
موشک خروشان فالکون 9 که در این تصویر از 17 سپتامبر ثبت شده است، ماهواره‌های ناوبری گالیله L13 اروپایی را پس از بلند شدن از کیپ کاناورال در سواحل فضایی فلوریدا به مدار متوسط زمین حمل کرد.
تقویت‌کننده فالکون 9 حدود 8.5 دقیقه بعد پس از اینکه بیست و دومین پرتاب را انجام داد، به سلامت به زمین بازگشت و برای استفاده مجدد وسیله نقلیه سنگین، فرود آمد.
اما کجا فرود آمد؟ فقط دستورالعمل‌ها را بخوانید تا بفهمید.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: جریان‌های ستاره‌ای در جهان محلی
تصویر نجومی روز ناسا: جریان‌های ستاره‌ای در جهان محلی
توضیح: بیست کهکشان موجود در این پانل‌ها، بخشی از یک بررسی نجومی بلندپروازانه از جریان‌های ستاره‌ای جزر و مدی هستند.
هر پانل یک نمای ترکیبی را ارائه می دهد؛ یک تصویر عمیق و وارونه گرفته‌شده از بررسی‌های تصویری در دسترس عموم از میدانی که یک تصویر کهکشان عظیم نزدیک را احاطه کرده است. تصاویر معکوس ساختارهای کیهانی ضعیف، یعنی جریان‌های ستاره‌ای به وسعت صدها هزار سال نوری را نشان می‌دهد که از اختلال (تغییرشکل) گرانشی و در نهایت ادغام کهکشان‌های ماهواره‌ای در آن جهان (کهکشان) محلی ناشی می‌شود.
چنین بررسی‌هایی از ادغام‌ها و برهم‌کنش‌های جزر و مدی گرانشی بین کهکشان‌های عظیم و ماهواره‌های کوتوله آنها، راهنمای بسیار مهمی برای مدل‌های فعلی شکل‌گیری کهکشان‌ها و کیهان‌شناسی است.
البته، شناسایی جریان‌های ستاره‌ای در کهکشان همسایه‌مان، آندرومدا، و کهکشان راه شیری خودمان نیز شواهد شگفت‌انگیزی برای اختلال (تغییر شکل) جاری کهکشان‌های ماهواره‌ای در گروه کهکشانی محلی‌تر ما ارائه می‌دهد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: خوشه بزرگ کروی در هرکول
تصویر نجومی روز ناسا: خوشه بزرگ کروی در هرکول
توضیح: در سال 1716، ستاره‌شناس انگلیسی، ادموند هالی، نوشت: “این فقط یک تکه کوچک است، اما زمانی که آسمان صاف است و ماه وجود ندارد، خودش را به چشم غیر مسلح نشان می‌دهد.”
البته، اکنون M13 با تواضع کمتری به عنوان خوشه بزرگ کروی در (صورت فلکی) هرکول (Great Globular Cluster in Hercules)، یا یکی از درخشان‌ترین خوشه‌های ستاره‌ای کروی (globular star clusters) در آسمان نیمکره شمالی شناخته می‌شود.
نماهای تلسکوپی واضحی مانند این، صدها هزار ستاره این خوشه تماشایی را نشان می‌دهند.
در فاصله 25000 سال نوری از ما، ستاره‌های این خوشه در منطقه‌ای به قطر 150 سال نوری جمع شده‌اند. با نزدیک‌شدن به هسته خوشه، می‌توان بیش از 100 ستاره را در یک مکعب به ضلع 3 سال نوری جا داد. برای مقایسه، نزدیکترین ستاره به خورشید بیش از 4 سال نوری از ما فاصله دارد.
این تصویر میدان وسیع و عمیق، همچنین، کهکشان‌های پس‌زمینه دوردست از جمله NGC 6207 در سمت چپ بالا و ابرهای غباری کم‌نور پیش‌زمینه راه شیری را نشان می‌دهد که برای برخی افراد به عنوان سحابی‌های شار یکپارچه (integrated flux nebulae) شناخته می‌شوند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: دنباله‌دار A3 در میان طلوع خورشیدی در استرالیا
توضیح: دنباله‌دار سوچینشان-اطلس (Tsuchinshan-ATLAS) اکنون در اوایل صبح آسمان قابل مشاهده است.
این کوه یخ کثیف بزرگ که با زاویه‌ای عجیب به درون منظومه شمسی وارد می‌شود، تنها در دو روز از نزدیکترین فاصله خود به خورشید – بین مدارهای عطارد و زهره – عبور خواهد کرد.
اکنون، نوردهی طولانی دوربین، دنباله‌دار C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) را که گاهی اوقات به اختصار فقط A3 نامیده می‌شود، و دم غبارآلود آن را ، قبل و در هنگام طلوع خورشید ثبت می‌کنند.
تصویر ترکیبی نمایشدادهشده، چهار روز پیش گرفته شده است و دنباله‌دار را در حالی که بر فراز دریاچه جورج، نیوساوس‌ولز، استرالیا بالا می‌رفت، ثبت کرد.
نوارهای عمودی در منتهی‌الیه سمت چپ، تصاویری از این دنباله‌دار هستند در وقتی که طلوع خورشید، آسمان پیش از طلوع را به طور فزاینده‌ای روشن و رنگارنگ کرده بود.
در حال حاضر مشخص نیست که این ستاره دنباله‌دار در ماه آینده چقدر روشن خواهد شد، زیرا این موضوع متضمن مقدار گاز و غباری است که هسته دنباله‌دار در آینده دفع خواهد کرد.
آسمان‌نگاران خوش‌بین امیدوارند نمایش بزرگی برگزار شود که در آن سوچینشان-اطلس گرد و غبار و دنباله‌های یونی قابل مشاهده در سراسر آسمان زمین ایجاد می‌کند و به دنباله‌دار بزرگ ۲۰۲۴ معروف می‌شود.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: NGC 6727: سحابی بابون خشمگین
توضیح: این منطقه غبارآلود در حال تشکیل ستارگان است.
این منطقه که بخشی از یک مجموعه ابر مولکولی گسترده است که برای برخی شبیه یک بابون خشمگین است، در فاصله 500 سال نوری از ما، نسبتاً نزدیک به صورت فلکی تاج جنوبی (Corona Australis) قرار دارد. این فاصله، حدود یک سوم فاصله پرورشگاه ستاره‌ای معروف‌تر به نام سحابی شکارچی (Orion Nebula) است.
ابرهای گرد و غبار قهوه‌ای‌رنگ که با سحابی‌گون‌های درخشان ترکیب شده‌اند، به طور مؤثری نور ستاره‌های پس‌زمینه دورتر در کهکشان راه شیری را مسدود می‌کنند و ستارگانی که هنوز در حال شکل‌گیری هستند، از دید پنهان می‌کنند.
چشمان این موجود غبارآلود در تصویر، در واقع سحابی‌های انعکاسی آبی هستند (reflection nebulas) که با نام‌های NGC 6726، 6727، 6729 و IC 4812 فهرست‌بندی شده‌اند، در حالی که دهان قرمز با نور ساطع شده از گاز هیدروژن می‌درخشد.
درست در سمت چپ بالای سر بابون، NGC 6723، یک خوشه کروی (globular cluster) کامل از ستاره‌ها در فاصله نزدیک به 30000 سال نوری در دوردست قرار دارد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: دنباله‌دار سوچینشان-اطلس (Tsuchinshan-ATLAS) نزدیک می‌شود
توضیح: با نزدیک‌شدن این دنباله‌دار از قبل‌درخشان، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه دنباله‌دار C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS) را برای مدت کوتاهی به‌راحتی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده می‌دانند – اگرچه پیش‌بینی روشنایی آینده دنباله‌دارها بسیار سخت است، و این دنباله‌دار حتی ممکن است در اثر گرم شدن نور خورشید شکسته شود.
آنچه مسلم است این است که این دنباله دار اکنون به طور غیرمنتظره‌ای درخشان است و در مسیر عبور از نزدیکترین فاصله خود به خورشید (0.39 AU) در اواخر این هفته و نزدیکترین فاصله به زمین (0.47 AU) در اوایل ماه آینده است.
تصویر نمایشدادهشده در اواخر ماه مه زمانی که دنباله‌دار سوچینشان-اطلس (Tsuchinshan-ATLAS) که سال گذشته کشف شد، تقریباً از مقابل دو کهکشان دوردست عبور کرد، گرفته شد.
اکنون می‌توان این دنباله‌دار را با دوربین‌های دوچشمی، در آسمان اوایل صبح، درست قبل از طلوع خورشید، پیدا کرد، در حالی که طی چند هفته آینده با حرکت به سمت آسمان اوایل عصر، درخشان خواهد شد.
منبع: ناسا