بخش‌ها و فعالیتهای خانه علم
در این بخش به معرفی فعالیت‌ها و بخش‌های مختلف خانه علم دانشگاه علوم پایه زنجان پرداخته می‌شود. در زیر با کلیک روی هر قسمت با مهمترین فعالیت‌ها و بخش‌های خانه علم بیشتر آشنا شوید.
برگزاری کلاس‌های آموزشی برای دانش‌آموزان
از ابتدای تأسیس، خانه علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، با هدف علاقه‌مند‌سازی دانش‌آموزان به علوم پایه و تقویت بنیه علمی دانش‌آموزان، اقدام به برگزاری کلاس‌های آموزشی برای درس‌های مختلف علوم پایه کرده است.
این کلاس‌ها در حال حاضر شامل ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی است و پایه‌های تحصیلی مختلفی از ابتدایی تا متوسطه اول و دوم را شامل می‌شود.
مدرسین این کلاس‌ها از بین بهترین و مجربترین دبیران آموزش و پرورش زنجان (غالباً دبیران مدارس تیزهوشان) انتخاب می‌شوند.
سیاست کلی خانه علم در زمینه کلاس‌های آموزشی علوم پایه، آموزش عمیق و مفهومی دروس علوم پایه در فضایی جذاب و متفاوت از مؤسسات کنکوری است به نحوی که دانش‌آموزان به رشته‌های تحصیلی علوم پایه علاقمند شوند و اهمیت بی‌بدیل این رشته‌ها را در توسعه علم و فناوری درک نمایند.
برگزاری مسابقات متنوع علوم پایه
از فعالیتهای اصلی خانه علم، برگزاری یا میزبانی مسابقات متنوع علمی است که همه‌ساله و در ایام مختلف سال در بین دانش‌آموزان متقاضی برگزار می‌شوند.
مسابقه ایلیمپیاد (A-Lympiad)، مسابقه تیمی ریاضی (متر)، مسابقه کتابخوانی تیمی ریاضی (کتر)، مسابقه هفته، مسابقه شطرنج و سایر بازی‌های فکری، و مسابقات مناسبتی از جمله مسابقاتی است که توسط این مرکز برگزار می‌شود و بخش مسابقات از بخش‌های پراستقبال خانه علم است.
شرحی بر برخی مسابقات علوم پایه خانه علم
ایلیمپیاد: مسابقه ایلیمپیاد در بیش از 90 مدرسه در هلند و مدارس بیش از 15 کشور دنیا به مرکزیت موسسه تحقیقاتی فرودنتال دانشگاه اوترخت کشور هلند به صورت دو مرحله‌ای برگزار می‌شود. در پی تفاهمنامه همکاری آن موسسه با خانه ریاضیات اصفهان، چند سالی است که مرحله اول این مسابقه با همکاری خانه‌های ریاضیات و خانه‌های علم در بیشتر شهرهای ایران هم‌زمان برگزار می‌شود. در این مسابقه، دانش‌آموزان به صورت گروهی بایستی صورت دقیق یک مسئله بزرگ و واقعی را تفسیر کنند، راهکارهای مناسبی برای حل آن بیابند، نتایج به دست آمده را تحلیل کنند و نتایج نهایی را به شکل مناسبی ارایه دهند. در این رهگذر مهارت‌هایی چون خواندن موثر، تفکر پویا و خلاق، استفاده ازمدل‌سازی ریاضی مسایل، کارگروهی و نوشتن ساختار‌یافته و موثر در دانش‌آموزان رشد خواهد یافت. برای مرحله دوم این مسابقه در صورت به حد نصاب رسیدن امتیازها، یک یا دو تیم جهت اعزام به کشور هلند و شرکت در مرحله نهایی مسابقه انتخاب می‌شوند. این دانش‌آموزان ضمن درگیر شدن در یک مسابقه معتبر و مفید بین‌المللی، متناسب با امتیاز اخذ شده جوایزی از طرف آن موسسه دریافت خواهند نمود.
مسابقه تیمی ریاضی (متر): مسابقه متر، یک مسابقه تیمی ریاضی است که بین دانش‌آموزان پایه‌های چهارم تا یازدهم به صورت سالیانه و در سه مرحله برگزار می‌شود. تیم‌های شرکت‌کننده به صورت سه‌نفره هستند. این مسابقه به همت شورای خانه‌های ریاضیات ایران و برای ترویج علوم ریاضی در بین دانش‌آموزان، در گیر کردن معلمان و خانه‌های ریاضیات در طرح سؤال، تقویت کار گروهی در بین دانش‌آموزان و برگزاری کار مشترک بین خانه‌ها، در چارچوب یک آئین نامه مشخص برگزار می‌شود.
مسابقه کتابخانی تیمی ریاضی (کتر): در این مسابقه که توسط شورای خانه‌های ریاضیات کشور برگزار می‌شود، دانش‌آموزان در قالب گروه‌های دو یا سه نفره تا آخر آذر در مسابقه ثبت‌نام می‌کنند. سپس، خانه علم برای هر گروه یک معلم راهنما انتخاب می‌کند که تا آخر فرآیند مسابقه در ارتباط با هر گروه بوده و آنها را راهنمایی می‌کند. گروه به کمک معلم راهنما تا آخر دی فرصت دارند که یک کتاب با موضوع ریاضی و یا کتابی بین رشته‌ای که کاربرد ریاضی در موضوعی دیگر را نشان می‌دهد انتخاب کنند. این کتاب باید به تایید کارگروهی که برای مسابقه در خانه علم تشکیل می‌شود برسد. در نهایت، اعضای گروه تا اسفند ماه وقت دارند که کتاب را مطالعه کنند و در زمان مسابقه خلاصه‌ای از کتاب را در یک جلسه ارائه دهند. براساس نحوه ارائه کتاب و میزان تسلط آنها، تعدادی از گروه‌ها برای مرحله دوم مسابقه انتخاب می‌شوند.
مسابقه هفته: خانه علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان در تابستان هر سال، به منظور تقویت روحیه جستجوگری و نشاط علمی در بین جامعه دانش‌آموزی و همچنین، ترویج علوم پایه، مسابقاتی هفتگی را با عنوان «مسابقه هفته» برگزار می‌نماید. سوال این مسابقه از درس‌های مختلف علوم پایه، هر چهارشنبه بر روی سایت قرار می‌گیرد و شرکت‌کنندگان می‌توانند تا یک هفته پس از انتشار سوال بر روی سوال کار کنند و پاسخ را برای ما ارسال کنند. جزئیات بیشتر را از اینجا بخوانید.
نمایشگاه شگفتی‌های علم
از ویژگی‌های خانه علم به عنوان یک مرکز علمی-آموزشی-ترویجی آن است که بخش‌ها و فعالیتهای مختلف آن به گونه‌ای طراحی شده است که مفاهیم علمی شاخه‌های مختلف علوم پایه را با زبانی ساده، جذاب و قابل لمس به مخاطب عرضه می‌کند. مهمترین بخش خانه علم برای اینکار، نمایشگاه شگفتی‌های علم است که در آن با انجام آزمایشات علمی جذاب یا استفاده از ابزارهای آموزشی ویژه، پیچیده‌ترین مفاهیم علمی را به ساده‌ترین، محسوس‌ترین و تماشایی‌ترین شکل ممکن به مخاطب عرضه می‌داریم.
مخاطب اصلی نمایشگاه، دانش‌آموزان تمامی پایه‌های تحصیلی می‌باشد و در این سال‌ها نقش بی‌بدیلی در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان ایفا نموده است و همه‌ساله میزبان چند هزار نفر از دانش‌آموزان زنجان و سایر نقاط کشور است.
آیا در فهم قوانین نیوتن، در درک هندسه و ریاضیات، در فهم شیمی واکنش‌های شیمیایی، در ارتباط‌گرفتن با علوم زمین، در ادراک دنیای ژن‌ها مشکل دارید؟ در این نمایشگاه، فرد گویی در حال تماشای یک تئاتر جذاب بوده، با همه حواس خود علم را می‌فهمد، دچار شگفتی می‌شود و در انتهای آن با شمار زیادی از پرسش‌ها و پاسخ‌های برآمده از ذهن خود رو به رو می‌گردد. سوالاتی که روزها و شاید هفته و سال‌ها ذهن کنکاشگر او را درگیر می‌نماید و او را برای کشف ناشناخته‌ها مصمم می‌سازد.
بازدید از این نمایشگاه، نه تنها علاقه‌مندی افراد را به مسائل بنیادی علوم پایه افزایش می‌دهد، بلکه نحوه کنش ذهن او را به مسائل واقعی دنیای پیرامون نسبت به کسانی که صرفاً به محفوظات بسنده کرده‌اند، متفاوت می‌سازد.
برای آگاهی از جزئیات بیشتر درباره نمایشگاه و معرفی غرفه‌های مختلف آن به اینجا مراجعه کنید.
اتاق بازی‌های فکری
برنامه‌های اتاق تفکر، بر خلاف دیگر بخش‌های خانه علم، در سکوت اجرا می‌شود، چرا که همه دانش‌آموزان یا مخاطبان حاضر در اتاق فکر، مشغول حل معماهایی در قالب بازی‌های فکری هستند. هر یک از بازی‌های اتاق تفکر متناسب با یکی از هوش‌های چندگانه گاردنر طراحی شده است و قرار است دانش‌آموزان در این بخش، این معماها را حل کنند. بازی‌های فکری خانه علم در همه ایام سال در اختیار مراجعان خانه علم اعم از دانش‌آموزان، دانشجویان و خانواده‌های آن ها قرار دارند و افراد می‌توانند با حضور در خانه علم از مجموعه منحصر به فرد بازی‌های فکری خانه علم استفاده نمایند، بازی‌هایی که مطمئنیم در جایی دیگر یافت نخواهید کرد!
اتاق تاریک
این بخش نیز با دیگر بخش‌های خانه علم متفاوت است و جایی است که دانش‌آموزان با علم اپتیک و فیزیک نور آشنا می‌شوند. در اتاق تاریک، آزمایش‌های نوری جذاب و خیره‌کننده‌ای را به دانش‌آموزان نمایش می‌دهیم و درباره‌ی دلیل علمی هر یک از آنها گفت و گو می‌کنیم.
برگزاری مدرسه‌های چندروزه دانش‌آموزی و دانشجویی
مدرسه‌های خانه علم، گردهمایی‌هایی است که در آنها جمعی از داوطلبان (دانشجو یا دانش‌آموز) به مدت چند روز به خانه علم می‌آیند و از تدریس اساتید یا مدرسان آن مدرسه بهره‌مند می‌شوند. مدرسه‌های خانه علم معمولاً یک موضوع اساسی در یک رشته یا درس را به عنوان محور مدرسه برمی‌گزینند و شرکت‌کنندگان در طول مدرسه، مطالبی حول آن محور اساسی می‌آموزند.
مدرسه تابستانی ریاضی برای دانشجویان کارشناسی ریاضی، مدرسه علوم زمین برای دانشجویان کارشناسی علوم زمین و مدرسه دانش‌آموزی ریاضی از مهمترین مدرسه‌هایی است که تاکنون توسط خانه علم برگزار شده است.
مدرسه تابستانی ریاضی: این مدرسه، سالانه در فصل تابستان به مدت ۲ هفته با همکاری و هماهنگی دانشکده ریاضی با برخی از برجسته‌ترین مدرسین رشته ریاضی در دانشگاه‌های سراسر کشور در محل خانه علم برگزار می‌شود. هدف از برگزاری این مدرسه تابستانی، آشنایی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته ریاضی با خصوصیات ویژه دانشگاه علوم پایه زنجان، و نیز پرورش مهارت حل مسئله و کار تیمی در بین شرکت‌کنندگان است. در این مدرسه حدود ۴۰ تا 60 نفر از دانشجویان سراسر کشور به‌ویژه از دانشگاه‌هایی چون دانشگاه تهران، امیرکبیر و صنعتی شریف شرکت دارند. در این 2 هفته، دانشجویان با مفاهیم نوین ریاضی و حل مسائل ریاضی آشنا می‌شوند.
مدرسه علوم زمین: هدف از اجرای این مدرسه، آشنایی دانشجویان سال‌های سوم و چهارم کارشناسی با مفاهیم و گرایش‌های نوپای علوم زمین و ایجاد انگیزه و امید برای ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی علوم زمین است. همچنین، آشنایی با روش‌های کاربردی علم زمین‌شناسی و اهمیت آنها در مباحث اجتماعی، کارآفرینی و اقتصاد از اهداف دیگر این مدرسه است. در طول چهار روز برگزاری مدرسه، سخنرانانی از اعضای هیئت علمی دانشکده علوم زمین و نیز اساتید مدعوی از دیگر دانشگاه‌ها به ارائه مطالبی در راستای محور مدرسه می پردازند.
مدرسه دانش‌آموزی ریاضی: این مدرسه ویژه دانش‌آموزان علاقمند به ریاضی است و در سه شبانه روز در تابستان، با حضور چند ده دانش‌آموز از زنجان و گاهی از سایر شهرها برگزار می‌شود. در طول سه روز مدرسه، دانش‌آموزان ضمن اقامت در دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، از تدریس جمعی از دبیران و اساتید برجسته بهره‌مند می‌شوند و خاطره‌ای ماندگار همراه با دانشی عمیق در ذهن آنها شکل می‌گیرد.
طرح سفیران علم
این طرح خدمت‌رسانی رایگان که از ابتکارات رئیس اسبق دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، آقای دکتر بابک کریمی است، از مهرماه سال ۱۴۰۱ در دستور کار خانه علم دانشگاه قرار گرفته است. هدف از این طرح، انتقال یک نسخه کوچک شده از نمایشگاه شگفتی‌های علم خانه علم، به مدارس روستایی و حاشیه‌ای استان زنجان و اجرای برنامه در این مدارس است؛ مدارسی که طبیعتاً امکان کمتری برای سفر به مرکز استان و حضور در خانه علم دانشگاه دارند ولی استعدادهای کشف‌نشده بسیاری در آنها وجود دارند که شاید کمتر مجالی برای شکوفائی و بهره‌وری پیدا کنند. خانه علم در راستای ایفای رسالت اجتماعی خود، مأمور خدمت‌رسانی به دانش‌آموزان این مدارس شده است و تلاش دارد سالانه خدمات سیار خود را در قالب طرح سفیران علم، به تعدادی از مدارس غیرشهری یا شهری کمتر برخوردار استان زنجان ارائه دهد. در این طرح، اعضایی از کادر اجرائی خانه علم به مدارس هدف مراجعه می‌کنند و برای دقایقی با استفاده از امکانات، ابزارآلات، دستگاه‌ها و وسایل آموزشی-نمایشی خانه علم به اجرای برنامه علمی برای دانش‌آموزان این مدارس می‌پردازند.
اخبار طرح سفیران علم را از اینجا دنبال کنید.
دوره‌های آموزش نجوم
خانه علم در ایام مختلف سال اقدام به برگزاری دوره‌های آموزش نجوم می‌کند. این دوره‌ها در دو قالب به مخاطبان ارائه می‌شود: 1. دوره نجوم رصدی و 2. دوره نجوم مفهومی.
دوره نجوم رصدی: دوره‌های نجوم رصدی خانه علم با تدریس جمعی از بهترین دانشجویان دکتری و تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پایه زنجان برگزار می‌شود و در این دوره‌ها، تلاش می شود، دانش‌آموزان پس از شرکت در دوره، آمادگی ورود به دوره‌های بالاتر آموزش نجوم را کسب نمایند. دانش‌آموزان پایه‌های اول تا دوازدهم می‌توانند در این دوره های آموزشی ثبت‌نام کنند. هر کدام از این دوره‌ها شامل ۶ جلسه خواهد بود که در هر جلسه، پس از برگزاری یک کلاس آموزش تئوری مفاهیم نجوم، دانش‌آموزان با حضور در محوطه پیرامون خانه علم به رصد اجرام آسمانی می‌پردازند.
دوره نجوم مفهومی (ویژه متقاضیان المپیاد): دوره‌های نجومی مفهومی خانه علم با برنامه‌ریزی و تدریس جناب آقای دکتر حسین حقی، سرپرست تیم ملی المپیاد نجوم ایران و نیز عضو هیئت علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان برگزار می‌شود و تاکنون نتایج بسیار خوبی از این دوره‌ها بدست آمده است به نحوی که برخی از شرکت‌کنندگان دوره‌های سال گذشته، موفق به حضور در مرحله سوم المپیاد کشوری نجوم شده‌اند. لازم به توضیح است که دوره نجوم مفهومی خانه علم ویژه دانش‌آموزانی است که قصد شرکت در المپیاد کشوری نجوم و اخترفیزیک را دارند.
بخش محیط زیست و اقلیم
با توجه به اهمیت آموزش و آگاه‌سازی نسل‌های نوجوان و جوان جامعه نسبت به مسائل، چالش‌ها و راهبردهای محیط زیستی و اقلیمی، با دستور ریاست دانشگاه، از ابتدای پاییز سال 1402 خورشیدی، کارگروه «محیط زیست و اقلیم» به خانه علم افزوده گردید.
این کارگروه، دو محور ذیل را مورد توجه جدی قرار داده است:
1. آشنا‌سازی مخاطبین به اهمیت مسائل زیست‌محیطی و اقلیمی از منظر امنیت سرزمینی و ملّی، و آموزش راهکارها و راهبردهای مناسب برای رفع یا تعدیل بحران‌های موجود و آینده،
2. تولید محتوای مناسب برای ایجاد حس مسئولیت‌پذیری نسبت به مسائل اقلیمی و محیط‌زیستی در بین مخاطبین خانه علم (عموم مردم و بویژه دانش‌آموزان).
سایر دوره‌های آموزشی
علاوه بر برگزاری کلاس‌های آموزشی علوم پایه (ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی) و دوره‌های آموزش نجوم، خانه علم در طول سال و بنا به ضرورت یا درخواست دانش‌آموزان، اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی دیگری نیز می‌کند. دوره آموزش زبان برنامه‌نویسی پایتون، دوره‌های آموزش مدلسازی با اکسل و مانند اینها، از جمله دوره‌های آموزشی برگزاری‌شده توسط خانه علم است.
اگر متقاضی برگزاری دوره خاصی توسط خانه علم هستند با ما تماس بگیرید.
سینمای علم
یکی از فعالیتهای ترویجی خانه علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان است که هدف آن ارائه آثار نمایشی علمی به مخاطبان دانشجویی و دانش‌آموزی است؛ آثاری که تماشای آن منجر به ارتقاء سطح دانش ما درباره علوم پایه خواهد شد.
در سینمای علم، خانه علم تلاش می‌کند به صورت منظم و هر دو هفته یکبار، برخی از بهترین آثار نمایشی علمی، شامل مستند، سخنرانی‌های برجسته و فیلم‌های سینمایی، را در محل آمفی‌تئاتر خانه علم به معرض نمایش مخاطبان دانشجویی و دانش‌آموزان بگذارد.
همچنین، خانه علم تلاش خواهد نمود که این اکران‌ها در انتهای پخش، با یک جلسه نقد و تحلیل علمی توسط صاحب‌نظران مربوطه همراه شود.
سینمای علم، محیطی علمی و در عین حال شاداب برای بحث و تبادل نظر دانشجویان، دانش‌آموزان و اساتید دانشگاه درباره جنبه‌های علمی آثار نمایشی است؛ بحث‌هایی که گاهی دقایقی طولانی به درازا می‌کشد.
اخبار اکران‌های آتی «سینمای علم» را می‌توانید از وبسایت خانه علم دنبال نمایید.
تالار علم
تالار علم بخش مجازی خانه علم است. در این بخش، محتوای علمی-ترویجی خانه علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان به مخاطبان عرضه می‌شود. این محتوا متنوع و شامل فایل‌های چند رسانه‌ای، کتاب، مطالب و اخبار علمی است.
تالار علم از بخش‌های زیر تشکیل شده است:
عِلْمخانه: در عِلْمخانه شما می‌توانید به مطالعه برخی از مطلب جذاب و جالب علمی بپردازید. مطالب عِلْمخانه توسط کادر اجرایی خانه علم و از سرتاسر دنیای علم انتخاب و ترجمه می‌شوند. شما نیز می‌توانید مطالب علمی ترجمه شده توسط خودتان را برای ما بفرستید تا با نام خودتان در علمخانه قرار گیرد. استفاده از مطالب علمخانه با ذکر منبع مجاز می‌باشد.
تصویر نجومی روز ناسا: هر روز یک تصویر یا عکس متفاوت از جهان شگفت‌انگیز ما همراه با توضیح مختصری که توسط یک ستاره‌شناس حرفه ای نوشته شده است، توسط ناسا و با عنوان «تصویر نجومی روز» منتشر می‌شود. ما در خانه علم سعی می‌کنیم، از بین این تصاویر، برخی از بهترین‌ها را برای شما در این بخش بیاوریم. ترجمه متن انگلیسی توسط کادر اجرایی خانه علم صورت می‌گیرد. در صورت استفاده از متن فارسی تصویر نجومی روز در وبسایت یا فضای شخصی خود، به وبسایت خانه علم ارجاع دهید.
نگارخانه علم: در نگارخانه علم، منتخبی از برترین آلبوم‌های تصویری علمی که توسط رسانه‌های معتبر دنیا منتشر شده است با انتخاب و ترجمه کادر اجرایی خانه علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان در معرض نمایش گذاشته شده است. در صورت استفاده از این مطالب، در وبسایت یا فضای شخصی خود، به وبسایت خانه علم ارجاع دهید.
علمآموز: در علمآموز، هر ماه شما با یکی از مسائل اساسی که جامعه با آن سر و کار دارد آشنا می‌شوید و به اقتضای برداشت شخصی خود و مسئولیت اجتماعی‌تان می‌توانید درباره آن تأمل کنید و برای آن چاره‌ای بیاندیشید. در این بخش سعی می‌کنیم چالش‌های محیط‌زیستی، اقلیمی، علمی، ملّی و بین‌المللی که همه با آن دست به گریبان هستیم را مطرح کنیم و از ما و شما بخواهیم برای حل آن اندیشه و عمل کنیم.
«از دانشگاه فرزندان خود دیدن فرمایید»