آیا تا به حال فکر کردهاید که
- ژئود (پوکسنگ) چیست؟
- ژئودها چگونه تشکیل میشوند؟
- از کجا میتوان ژئود پیدا کرد؟
اگر در صحراهای آریزونا یا بستر رودخانههای آیووا یا جنگلهای ایندیانا قدم بگذارید، ممکن است از صخرههای منحصربهفردی عبور کنید. این سنگهای جالب اغلب گرد و با اندازههای متفاوت از توپ تنیس گرفته تا توپ سافتبال هستند؛ البته به اندازهای که انتظار دارید سنگین نیستند.
در واقع، به نظر میرسد که آنها تقریبا توخالی هستند. اگر شما تصمیم بگیرید که آن سنگ را به یک صخرهی بزرگ صاف محکم بکوبید تا ببینید چه اتفاقی میافتد، باز میشود و از پیدا کردن کریستالهای رنگارنگ درون آن شگفتزده میشوید. آیا میدانید چه چیزی کشف کردهاید؟ البته، یک ژئود!
ژئودها سنگهای کروی شکلی هستند که حاوی حفرههای توخالی هستند که با کریستالها پوشانده شدهاند. نام ژئود از کلمه یونانی Geoides گرفته شده است که به معنای “زمینمانند” است. این سنگهای منحصر به فرد را میتوان به روشهای مختلفی تشکیل داد.
در سنگهای آذرین (آتشفشانی)، شروع ژئودها به صورت حبابهایی {از ماده مذاب آتشفشانی یا گدازه} است ولی میتوانند در مناطقی دور از آتشفشانها نیز شکل گیرند. در سنگهای رسوبی، شروع ژئودها ممکن است از لانههای حیوانی، رسوبات گل و لای یا حتی ریشهی درختان باشد.
با گذر زمان، هوا، گل و لای یا ریشههای درختان یک حفرهی تو خالی درون سنگ ایجاد میکنند، در حالی که لبههای بیرونی به شکل کروی سخت و سنگی میشوند. سپس یک جادوی واقعی علمی اتفاق میافتد که آبهای زیرزمینی در اطراف و از میان این سنگها جاری میشوند .
آبهای زیرزمینی به طور طبیعی انواع کانیها (مواد معدنی) را هنگام پایین آمدن از سطح جذب میکنند. این کانیها، از جمله کوارتز، آمیتیست و کلسیت، در آبهای زیرزمینی حل میشوند و سپس در طول مدت زمان طولانی در داخل ژئودهای در حال رشد رسوب میکنند.
پس از هزاران سال نفوذ آبهای زیرزمینی، چه نتیجهای بدست میآید؟ هنگامی که یک ژئود را باز میکنید تا نقاط کریستالی و یا لایههایی از کریستالهای نواری را در داخل حفرههای ژئود آشکارا سازید، میتوانید این نتیجهی زیبا را ببینید .
مانند اثر انگشت، هر ژئود منحصر به فرد است، زیرا هر ژئود ترکیب منحصر به فردی دارد که با هر ژئود دیگر متفاوت است. تنها راه برای کشف زیبایی درون یک ژئود این است که آن را با چکش سنگی یا با دستگاه برش باز کنید .
ژئودها از نظر اندازه، شکلگیری کریستال و رنگ بسیار متفاوت خواهند بود. برخی از ارزشمندترین و محبوبتترین ژئودها، آنهایی هستند که دارای کریستالهای نادر کلسیت سیاه یا آمیتیست (کوارتز ارغوانی) هستند .
ژئودها را میتوان در سراسر جهان یافت. با این حال، مناطقی که بیشترین ژئودها را دارند معمولاً مناطق بیابانی، لایههای خاکستر آتشفشانی یا مناطقی مملو از سنگ آهک (کلسیم کربنات) فراوان هستند. به عنوان مثال، در ایالات متحده، میتوانید ژئودهای زیادی را در کالیفرنیا، آریزونا، نیومکزیکو، یوتا، نوادا، آیووا، میسوری، ایلینویز، ایندیانا، کنتاکی و اوهایو پیدا کنید.
- آیا در منطقهای که شما زندگی میکنید، ژئود یافت میشود؟
- به نظر شما زیباترین ژئودی که در گالری عکس بالا وجود دارد کدام مورد است؟
- فکر میکنید انسانهای نخستین نحوهی شکلگیری ژئودها را چگونه توجیه میکردند؟ آیا آنها کار جنها هستند؟ خدایان زمین؟ آیا آنها رنگینکمان متبلور هستند؟
لطفاً ایدهها و دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
منبع اصلی مطلب: wonderopolis.org
مترجم و گردآورنده: مهرزاد تاره