تصویر نجومی روز ناسا: اسب دریایی تاریک قیفاووس
توضیح: این شکل تلقینکننده که به نام سحابی اسب دریایی (Seahorse Nebula) شناخته میشود، با گستره چند سال نوری، در یک پسزمینه درخشان و غنی از ستارهها شناور است.
این سحابی غبارآلود و تاریک که در سمت صورت فلکی سلطنتی شمالی قیفاووس (Cepheus) دیده میشود، بخشی از ابر مولکولی راه شیری است که حدود 1200 سال نوری از ما فاصله دارد.
این سحابی همچنین به عنوان بارنارد 150 (B150)، یکی از 182 علامت تاریک آسمان فهرست شده در اوایل قرن بیستم توسط ستاره شناس ادوارد امرسون بارنارد (E. E. Barnard) است.
مجموعهای از ستارگان کمجرم در داخل آن در حال شکلگیری هستند، اما هستههای در حال فروریزش آنها تنها در طول موجهای مادون قرمز بلند قابل مشاهده هستند. با این حال، ستارگان رنگارنگ راه شیری صورت فلکی قیفاووس، به جلوه این منظره خیرهکننده آسمان کهکشانی میافزایند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: سحابی پری دریایی، باقیمانده ابرنواختر
توضیح: ستارههای جدید از بقایای ستارگان مرده متولد میشوند.
بقایای گازی فروپاشی گرانشی و مرگ متعاقب یک ستاره بسیار پرجرم در راه شیری ما، باقیمانده ابرنواختر G296.5+10.0 را ایجاد کرد که سحابی پری دریایی (Mermaid Nebula) نمایشدادهشده بخشی از آن است.
سحابی پری دریایی که به نام سحابی ماهی بتا (Betta Fish Nebula) نیز شناخته میشود، بخشی از یک زیر طبقه غیرمعمول از بقایای ابرنواخترها را تشکیل میدهد که دو طرفه و تقریباً دایرهای هستند.
این سحابی رشتهای که در ابتدا توسط اشعه ایکس کشف شد، منبعی است که اغلب در نور رادیویی و پرتو گاما مورد مطالعه قرار گرفته است.
رنگ آبی که در اینجا قابل مشاهده است از اکسیژن یونیزه مضاعف (OIII) سرچشمه میگیرد، در حالی که قرمز تیره از گاز هیدروژن ساطع میشود.
ثابت شده است که شکل پری دریایی مانند این سحابی، برای اندازهگیری میدان مغناطیسی بین ستارهای مفید است.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: ملوت 15 در سحابی قلب
توضیح: ابرهای کیهانی، اشکال خارقالعادهای را در نواحی مرکزی سحابی گسیلی IC 1805 تشکیل دادهاند.
این ابرها توسط بادهای ستارهای و تشعشعات از جانب ستارگان داغ پرجرم در خوشه ستارهای تازه متولد شده سحابی، موسوم به ملوت 15 (Melotte 15) ساخته شدهاند.
با سنی در حدود 1.5 میلیون سال، این خوشه ستارهای در این چشمانداز رنگارنگ سماوی، همراه با ابرهای غبار تیره شبحوار در برابر گاز اتمی درخشان پراکنده هستند.
این منظره ترکیبی از تصاویر تلسکوپی باند باریک و پهنای باند، حدود 15 سال نوری را در بر میگیرد و شامل تشعشعاتی از اتمهای یونیزهشده هیدروژن، گوگرد و اکسیژن است که به رنگهای سبز، قرمز و آبی در پالت محبوب هابل ترسیم شدهاند.
تصاویر میدانی وسیعتر نشان میدهد که طرح کلی سادهتر IC 1805 نام محبوب آن – سحابی قلب (Heart Nebula) – را تداعی میکند.
IC 1805 در فاصله حدود 7500 سال نوری و به سمت صورت فلکی پر افتخار ذاتالکرسی (Cassiopeia) قرار دارد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: تصویر دهانه ویوالدی عطارد از فضاپیمای بپیکلومبو (BepiColombo)
توضیح: چرا این دهانه بزرگ روی عطارد دو حلقه و یک کف صاف دارد؟ هیچ کس مطمئن نیست!
این سیمای غیرمعمول به نام دهانه ویوالدی (Vivaldi Crater) 215 کیلومتر گستردگی دارد و در اوایل این ماه مجدداً توسط فضاپیمای روباتیک سازمان فضایی اروپا (ESA) و آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن (JAXA) به نام بپیکلومبو (BepiColombo) در یک پرواز نزدیک بر فراز سیاره تصویربرداری شد.
یک سیمای دایرهای بزرگ در یک سیاره یا ماه سنگی معمولاً در اثر برخورد یک سیارک کوچک یا یک قطعه دنبالهدار یا یک فوران آتشفشانی ایجاد میشود. در مورد ویوالدی، این امکان وجود دارد که هر دو اتفاق، رخ داده باشد؛ یک ضربه سنگین که باعث جریان یکنواخت گدازه داخلی شد.
دهانههای دو حلقهای نادر هستند و علت تشکیل حلقههای داخلی آنها همچنان موضوع تحقیق است.
پرواز با سرعت کم با کمک گرانش توسط BepiColombo بر فراز عطارد، در مرحله آمادهسازی این فضاپیمایی بود زمانی که در سال 2026 وارد مدار درونیترین سیاره منظومه شمسی شد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: مرد را در ماه پیدا کنید!
توضیح: آیا تا به حال آن مرد را در ماه دیدهاید؟
این سوال رایج حول توانایی انسان برای دیدن پاریدولیا یا شبیهپنداری (pareidolia)- تصور نمادهای آشنا در جایی که واقعا وجود ندارند، میچرخد.
سطح بافت ماه کامل زمین، نه تنها در فرهنگ مدرن غربی، بلکه در فرهنگ عامه جهان در طول تاریخ، محل شناساییهای متعددی از اجرام نمادین است. نمونههایی که معمولاً به جهتگیری ماه بستگی دارند، عبارتند از: زن در ماه و خرگوش در ماه.
تصور یک شمایل صورت که معمولاً به عنوان انسان در ماه شناخته میشود، با تصور دو ناحیه دایرهای تیره به عنوان چشمهای انسان – ماریای قمری (lunar maria)- آغاز میشود که در اینجا درست بالای مرکز ماه قرار دارند.
در کمال تعجب، در واقع یک مرد در این تصویر از ماه وجود دارد – نگاه از نزدیک، یک شخص واقعی را معلوم خواهد کرد- با یک تلسکوپ – که شمایلش در مقابل ماه دیده میشود.
این تصویر بهخوبی برنامهریزیشده در سال 2016 در Cadalso de los Vidrios در مادرید اسپانیا گرفته شده است.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: مونالیزا (Moona Lisa)
توضیح: فقط رنگهای طبیعی ماه در آسمان سیاره زمین در این ارائه تصویری خلاقانه دیده میشوند.
قرصهای ماه که به صورت پیکسل در یک تصویر قابشده چیده شدهاند، در زمانهای مختلف عکسبرداری شدهاند. رنگهای مختلف آنها در نهایت به دلیل نور خورشید منعکسشده متأثر از تغییر شرایط جوی و هندسه همترازی ماه، زمین و خورشید است.
در اینجا، تاریکترین قرصهای ماه، رنگهای بازتابش زمین هستند. شرحی از بازتابش زمین، یعنی نور خورشید منعکسشده توسط اقیانوسهای زمین که سطح تاریک ماه را روشن میکند، بیش از 500 سال پیش توسط لئوناردو داوینچی نوشته شده است.
اما دورتر از صفحه نمایش خود بایستید یا فقط نگاه خود را به نسخههای کوچکتر این تصویر معطوف کنید. شما ممکن است یکی از معروفترین آثار هنری داوینچی (پرتره مونالیز-م) را نیز ببینید.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: NGC 1333، خوشه ستارهای جوان
توضیح: این موزاییک دیدنی از تصاویر تلسکوپ فضایی جیمز وب به قلب خوشه ستارهای جوان NGC 1333 نگاه میکند.
این خوشه ستارهای نزدیک، در فاصله 1000 سال نوری به سمت صورت فلکی قهرمان پرسئوس یا برساووش (Perseus)، در لبه ابر مولکولی بزرگ برساووش قرار دارد.
این میدان دید ترکیبی تلسکوپ فضایی، بخشی از کاوش عمیق وب در منطقه برای شناسایی ستارگان کوتوله قهوهای کمجرم و سیارات شناور آزاد است که تقریباً 2 سال نوری در سراسر پرورشگاه ستارهای پرتلاطم این خوشه غبارآلود را در بر میگیرد.
در واقع، NGC 1333 به عنوان پناهگاه ستارگانی با قدمت کمتر از یک میلیون سال شناخته شده است، اگرچه بیشتر آنها توسط غبار ستارهای فراگیر از دید تلسکوپهای نوری پنهان شدهاند.
این محیط پر هرج و مرج ممکن است شبیه به محیطی باشد که خورشید خود ما بیش از 4.5 میلیارد سال پیش در آن شکل گرفته است.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: آسمان شب بر فراز کوههای تاترا
توضیح: یک مرز طبیعی بین اسلواکی و لهستان کوههای تاترا (Tatra Mountains) است. تاتراها که مقصدی برجسته برای عکاسان نجومی هستند، بلندترین رشته کوه در بین بین رشتهکوههای کارپاتین (Carpathians) هستند.
در این تصویر که در ماه مه گرفته شده است، میتوان مرکز کهکشان راه شیری را با دو تا از مهدکودکهای ستارهای معروف آن، سحابی مرداب و سحابی امگا (Lagoon and Omega Nebula)، درست بالای قله تاتراها مشاهده کرد.
مهدکودکهای ستارگان مملو از هیدروژن یونیزه هستند که یک جزء اساسی برای تشکیل آب فراوان در زمین است.
آب به عنوان یک عنصر اساسی در تمام اشکال شناخته شده حیات، عنصری حیاتی در کیهان است. چنین آبی در پیش زمینه به شکل رودخانه بیالکا دیده می شود.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: سحابی سر اسب و شکارچی
توضیح: سحابی تاریک سر اسب (Horsehead Nebula) و سحابی درخشان شکارچی (Orion Nebula) مناظر کیهانی متضادی هستند.
آنها در فاصله 1500 سال نوری از ما در یکی از قابل تشخیصترین صورتهای فلکی آسمان شب، در گوشههای مخالف هم از موزاییک خیرهکننده بالا ظاهر شدهاند.
سحابی آشنای سر اسب بهصورت یک ابر تیره به نظر میرسد، شبح کوچکی که در برابر درخشش طولانی هیدروژن – که در اینجا با رنگ طلایی نشان داده شده است – در پایین سمت چپ ظاهر شده است.
ستاره نطاق (Alnitak) شرقیترین ستاره در کمربند شکارچی است و به عنوان درخشانترین ستاره، درست در زیر و در سمت چپ سر اسب دیده میشود.
در سمت چپ نطاق، سحابی شعله (Flame Nebula)، با ابرهایی از تشعشع روشن و خطوط غبار تاریک چشمگیر قرار دارد.
منطقه انتشار باشکوه، یعنی سحابی شکارچی (معروف به M42)، در سمت راست بالا قرار دارد. بلافاصله در سمت چپ آن یک سحابی انعکاسی (reflection nebula) برجسته وجود دارد که گاهی اوقات مرد دونده (Running Man) نامیده میشود.
پیچکهای فراگیر گاز هیدروژن درخشان به راحتی در سراسر منطقه قابل ردیابی هستند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: مریخ: ماه، دهانهها و آتشفشانها
توضیح: اگر بتوانید بر فراز مریخ پرواز کنید، چه چیزی را ممکن است بینید؟
تصویر مشخصشده دقیقاً این را به شکل یک منظره از مارس اکسپرس (Mars Express) نشان میدهد که در ماه جولای بر فراز یک منطقه خصوصاً جالب در مریخ گرفته شده است.
مشهورترین ویژگی تصویر کوه الیمپوس (Olympus Mons)، بزرگترین آتشفشان منظومه شمسی است که در سمت راست بالای تصویر قابل مشاهده است.
آتشفشان بزرگ دیگری از مریخ در افق سمت راست قابل مشاهده است: کوه پاوونیس (Pavonis Mons).
چندین دهانه برخوردی دایرهای را میتوان بر روی سطح سیاره سرخ که به درستی نامگذاری شده است، مشاهده کرد.
به طور قابل توجهی، این تصویر زمانبندی شده بود تا قمر تاریک و محکوم به فنای مریخی، فوبوس (Phobos)، را که درست در سمت چپ مرکز قابل مشاهده است، ثبت کند.
سیمای سطحی پایین سمت چپ که به نام ارکوس پاترا (Orcus Patera) شناخته میشود، به دلیل اندازه بزرگ و شکل دوکمانند آن غیرعادی و مرموز است زیرا فرآیندهایی که آن را ایجاد کرده اند هنوز ناشناخته ماندهاند.
فضاپیمای روباتیک مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا (ESA) در سال 2003 به فضا پرتاب شد و در میان بسیاری از اکتشافات علمی قابل توجه، شواهدی را تقویت کرد که نشان میدهد مریخ زمانی خانهی تودههای بزرگ آبی بوده است.
منبع: ناسا