تصویر نجومی روز ناسا: سحابی اسپروگراف (IC 418)

توضیح: چه چیزی بافت عجیب IC 418 را ایجاد می‌کند؟
سحابی سیاره‌ای IC 418 که به دلیل شباهتش به نقاشی‌های اسپیروگراف (یک ابزار نقاشی چرخه‌ای که در فارسی دوایر جادویی یا اقلیدسی نامیده می‌شوند-م)، سحابی اسپیروگراف (Spirograph Nebula) نامیده می‌شود، الگوهایی را نشان می‌دهد که به خوبی شناخته نشده‌اند.
شاید این الگوها مربوط به بادهای آشفته از ستاره متغیر مرکزی باشند که روشنایی را تنها در عرض چند ساعت به طور غیرقابل پیش‌بینی تغییر می‌دهند. در مقابل، شواهد نشان می‌دهد که تنها چند میلیون سال پیش، IC 418 احتمالاً ستاره‌ای معلوم شبیه به خورشید ما بوده است. تنها چند هزار سال پیش، IC 418 احتمالاً یک ستاره غول سرخ (red giant ) معمولی بوده است. با این حال، از زمان اتمام سوخت هسته‌ای، پوشش بیرونی شروع به گسترش به سمت بیرون کرده و یک هسته داغ باقی‌مانده را به جا گذاشته است که قرار است به یک ستاره کوتوله سفید (white-dwarf star) تبدیل شود، که در مرکز تصویر قابل مشاهده است. نور هسته مرکزی، اتم‌های اطراف سحابی را تحریک می‌کند و باعث درخشش آنها می‌شود.
IC 418 در حدود 2000 سال نوری از ما فاصله دارد و 0.3 سال نوری قطر دارد. این تصویر با رنگ کاذب که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده است، جزئیات غیرمعمول را آشکار می‌کند.
منبع: ناسا
IC 418: The Spirograph Nebula
2025 April 27
Image Credit: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA); Acknowledgement: R. Sahai (JPL) et al.

باتری‌ها چگونه کار می‌کنند؟

دنیایی را تصور کنید که در آن هر چیزی که با برق کار می‌کند، باید به پریز وصل شود. در آن دنیا چراغ قوه‌ها، سمعک‌ها، تلفن‌های همراه و سایر وسایل قابل حمل به پریزهای برق متصل می‌شدند و آنها را دست و پا گیر و ناخوشایند می‌کردند. خودروها نمی‌توانستند با چرخاندن ساده یک کلید روشن شوند؛ یک هندل زدن طاقت‌فرسا برای به حرکت درآوردن پیستون‌ها مورد نیاز بود. سیم‌ها همه جا آویزان می‌شدند و یک خطر ایمنی و یک آشفتگی ناخوشایند ایجاد می‌کردند. خوشبختانه، باتری‌ها منبع سیار نیرویی را برای ما فراهم می‌کنند که بسیاری از امکانات رفاهی مدرن را ممکن می‌سازد.
در حالی که انواع مختلفی از باتری‌ها وجود دارد، مفهوم اساسی عملکرد آن‌ها یکسان است. هنگامی که دستگاهی به باتری متصل می‌شود، واکنشی رخ می‌دهد که انرژی الکتریکی تولید می‌کند. این واکنش به عنوان واکنش الکتروشیمیایی (Electrochemical reaction) شناخته می‌شود. فیزیکدان ایتالیایی کنت الساندرو ولتا (Count Alessandro Volta) اولین بار این فرآیند را در سال ۱۷۹۹ کشف کرد، زمانی که یک باتری ساده از صفحات فلزی و مقوا یا کاغذ خیس‌شده در آب نمک ساخت. از آن زمان تاکنون، دانشمندان طراحی اصلی ولتا را بسیار بهبود بخشیده‌اند تا باتری‌هایی بسازند که از مواد متنوعی ساخته شده و در اندازه‌های گوناگونی عرضه می‌شوند.
امروزه، باتری‌ها در همه جای اطراف ما هستند. آن‌ها ساعت‌های مچی ما را برای ماه‌ها روشن نگه می‌دارند. آنها ساعت‌های زنگ‌دار و تلفن‌های ما را حتی اگر برق قطع شود، روشن نگه می‌دارند. آن‌ها آشکارسازهای دود، ریش‌تراش‌های برقی، دریل‌های برقی، پخش‌کننده‌های موسیقی، ترموستات‌ها را به کار می‌اندازند – و البته این فهرست ادامه دارد. اگر در حال خواندن این مقاله روی لپ‌تاپ یا تلفن هوشمند خود هستید، حتی ممکن است همین الان هم از باتری استفاده کنید! با این حال، از آن‌جایی که این بسته‌های نیروی قابل حمل، بسیار رایج هستند، بسیار آسان است که آنها را بدیهی بپنداریم. این مقاله با بررسی تاریخچه باتری‌ها، و همچنین قطعات اساسی، واکنش‌ها و فرآیندهایی که باعث کارکرد آن‌ها می‌شوند، درک بهتری از باتری‌ها به شما می‌دهد. پس سیم برق را قطع کنید و روی راهنمای آموزنده ما کلیک کنید تا دانش خود را در مورد باتری‌ها شارژ کنید.

این مطلب توسط خانه علم، مرکز اختصاصی ترویج علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان برای شما آماده شده است.

دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان را بیشتر بشناسیم

دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان (IASBS) که در سال 1371 توسط دکتر یوسف ثبوتی، چهره ماندگار فیزیک ایران، و دکتر محمدرضا خواجه‌پور بنیان‌گذاری شد، یکی از برجسته‌ترین مراکز آموزش عالی کشور در حوزه علوم پایه محسوب می‌شود. این دانشگاه با تمرکز ویژه بر تحصیلات تکمیلی، فضایی پویا برای پژوهش و آموزش در سطح بین‌المللی فراهم کرده است. هدف اصلی IASBS، دستیابی به مرجعیت علمی، انجام پژوهش‌های کاربردی، و تربیت دانشجویانی با دانش عمیق و مهارت‌های نوآورانه است. همکاری‌های گسترده با مراکز علمی داخلی و خارجی، مشارکت فعال در پروژه‌های تحقیقاتی بین‌المللی و انتشار مقالات در مجلات معتبر، از دستاوردهای ارزشمند این دانشگاه به شمار می‌آیند که آن را در ردیف برترین دانشگاه‌های کشور قرار می‌دهد.

این دانشگاه با برخورداری از دانشکده‌های فیزیک، شیمی، ریاضی، علوم زیستی، علوم زمین، و علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات، مجموعه‌ای از رشته‌های تخصصی را ارائه می‌دهد. پژوهشکده‌هایی مانند پژوهشکده تغییر اقلیم و گرمایش زمین و پژوهشکده فناوری‌های نوین، بسترهای مناسبی برای تحقیق و نوآوری فراهم کرده‌اند. نسبت استاد به دانشجو 1 به 9 و حضور تمام‌وقت اساتید و دانشجویان در محیط علمی، تجربه آموزشی منحصربه‌فردی را رقم زده است. فضای باز و بدون دیوار، فعالیت 24 ساعته، و جو صمیمی میان اعضای دانشگاه، دانشگاه تحصیلات تکمیلی را به محیطی الهام‌بخش برای تحصیل و پژوهش تبدیل کرده است. این دانشگاه با کسب رتبه‌های برتر در رتبه‌بندی‌های ملی و بین‌المللی، جایگاه خود را به عنوان یکی از برترین مراکز علمی کشور تثبیت کرده است.

برخی از شاخصه‌های دانشگاه تحصیلات تکمیلی