چرا ستارهها چشمک میزنند؟

با در نظر گرفتن همه چیز، جو زمین بسیار عالی است. این پوشش ساختهشده از نیتروژن، اکسیژن و سایر گازها دمای جهان را خوب و قابل سکونت نگه میدارد و در عین حال از ما در برابر تابش مضر فرابنفش خورشید محافظت میکند؛ تازه اگر از زبالههای فضایی که اتمسفر آنها را تبخیر میکند چیزی نگوییم. البته لازم به ذکر نیست که بدون آن همه اکسیژن در جو ما، حیات جانوری نمیتواند در سیاره زمین زنده بماند. خلاصه اینکه، اینهمه نقش و توانمندی، رزومه بدی برای جو به نظر نمیرسد!
اما علیرغم بسیاری از ویژگیهای خوب، جو میتواند برای علاقهمندان به نجوم آزاردهنده باشد چرا که نور را منحرف میکند. در شب، جو باعث میشود که برخی از اجرام آسمانی سوسو و برق بزنند. اصطلاح فنی این پدیده «درخشش نجومی» (astronomical scintillation) است. البته، احتمالاً آن را با نام دیگری میشناسید: چشمک زدن.
تصویر نجومی روز ناسا: یک نقشه از جهان قابل مشاهده

چه میشد اگر میتوانستید از اینجا تا لبه جهان قابل مشاهده را ببینید؟
شما کهکشانها، کهکشانها، کهکشانها و سپس اختروَشها را خواهید دید که مراکز درخشان کهکشانهای دوردست هستند.
برای گسترش درک از بزرگترین مقیاسهایی که بشر میتواند ببیند، نقشهای از کهکشانها و اختروشهای کشفشده توسط تلسکوپ موسوم به Sloan Digital Sky Survey از سال 2000 تا 2020 تهیه شده است که تا نزدیکی لبه جهان قابل مشاهده را نشان میدهد.
بر اساس تصویری که در اینجا به نمایش درآمده است، یک برش گوهایشکل از این نقشه، شامل حدود 200000 کهکشان و اختروش با سن بیش از 12 میلیارد سال و درجه میل یا انتقال به سرخ کیهانی 5 است (cosmological redshift). تقریباً هر نقطه در قسمت پایینی تصویر، یک کهکشان را نشان میدهد که رنگ قرمز، نشاندهنده افزایش انتقال به سرخ و فاصله است. به طور مشابه، تقریباً هر نقطه در قسمت بالایی، یک اختروش دور را نشان میدهد، که در آنجا نقاط سایه آبی نزدیکتر از قرمز هستند.
در این تصویر، علاوه بر سایر اکتشافات، به وضوح دیده میشود که گرانش بین کهکشانها باعث شده است که جهان نزدیک، متراکم شود و در ظاهر به طور فزاینده ای رشتهایتر از جهان دورتر باشد (دورتر نقطهای شکل و نزدیک رشتهایمانند-مترجم).
منبع: ناسا
مسابقه هفته (3)

خانه علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان در نظر دارد به منظور تقویت روحیه جستجوگری و نشاط علمی در بین جامعه دانشآموزی و همچنین، ترویج علوم پایه، در طول تابستان ۱۴۰۲ مسابقاتی هفتگی را با عنوان «مسابقه هفته» به شرح زیر برگزار نماید:
-در روز چهارشنبه هر هفته، سوالی از یکی از رشتههای علوم پایه برای دانشآموزان طرح میشود و دانشآموزان تا چهارشنبه هفته بعد فرصت پاسخ به سوال و ارسال پاسخنامه از طریق وبسایت خانه علم را دارند.
-پس از دریافت پاسخنامهها، کمیته علمی خانه علم، برنده هفته را در فضای مجازی و نیز وبسایت خانه علم با درج عکس وی و نیز تصویر پاسخنامه ارسالی ایشان معرفی خواهد نمود و از ایشان برای دریافت جایزه ۲۰۰ هزار تومانی دعوت به عمل خواهد آمد.
-ارسال پاسخنامه صرفاً از طریق وبسایت خانه علم صورت میپذیرد و دانشآموز باید علاوه بر ارسال پاسخنامه مکتوب (تصویر پاسخنامه)، در یک فایل ۲-۱ دقیقهای صوتی نیز درباره پاسخ خود توضیح دهید.
-همه دانشآموزان سراسر کشور امکان شرکت در مسابقه هفته را دارند. همچنین، یک فرد، حتی اگر برنده یک هفته باشد، میتواند در مسابقات هفتههای دیگر نیز شرکت کند.
-پاسخنامههایی که به زبان و نوشتار علمی (مثلاً با نوشتار ریاضی و…) ارسال شوند و نیز تحلیلی و استدلالی باشند، شانس بیشتری برای برنده شدن خواهند داشت.