چه موسیقی‌ای در دی‌اِن‌اِی (DNA) شما وجود دارد؟
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که
• دی‌ان‌ای چه چیزی را در مورد افراد تعیین می‌کند؟
• آیا دانشمندان می‌توانند از موسیقی برای مطالعه DNA استفاده کنند؟
• اسیدهای آمینه چیست؟
یکی از زمینه‌هایی که در حوزه‌ی علم و فناوری به سرعت در حال توسعه است، زمینه‌ی ژنتیک می‌باشد. تحقیقات بسیاری درباره‌ی ژن‌های انسان انجام شده است و نتایج متنوعی نیز به دست آمده است. این تحقیقات نشان داده است که ژن‌ها در تشکیل هویت افراد و تعیین نحوه‌ی رفتار آن‌ها نقش مهمی دارند. برخی حتی توانسته‌اند تأثیراتی که ژن‌ها بر بیماری‌های افراد می‌توانند بگذارد را شناسایی و بررسی کنند.
• آیا دی‌ان‌ای می‌تواند موارد مختلفی از منافع افراد گرفته تا استعدادهای خاص آن‌ها را تعیین کند؟
• به عنوان مثال، آیا افرادی که به موسیقی علاقه دارند، این علاقه را از طریق دی‌ان‌ای خود به ارث می‌برند؟
• آیا نوازندگان با استعداد از تأثیر ژنتیک خاصی در توانایی موسیقی خود برخوردارند؟
• آیا عشق به موسیقی به عنوان یک ویژگی نهادینه در ژن‌های افراد وجود دارد؟
دی‌ان‌ای ممکن است عشق یک فرد به موسیقی را مستقیماً شکل ندهد، اما محققان از موسیقی به عنوان یک وسیله برای مطالعه‌ی دی‌ان‌ای بهره‌مند شده‌اند. حالا بیایید به طور دقیق‌تر به این روش جدید یادگیری در مورد دی‌ان‌ای نگاه عمیق‌تری بیاندازیم.
دی‌ان‌ای همانند یک کتاب دستور العمل بزرگ است که دارای دستورالعمل‌های لازم برای ساخت تمام پروتئین‌های مورد نیاز برای عملکرد بدن است. هر پروتئین از ترکیب مختلفی از 20 نوع اسیدآمینه ساخته شده است و می‌تواند به تعداد 12 هزار پروتئین مختلف داشته باشد. زمانی که دانشمندان می‌خواهند توالی اسیدهای آمینه را مطالعه کنند، آن را به صورت یک سری حروف متنی یا کد زبانی می‌نویسند. این توالی‌ها ممکن است شامل هزاران حرف باشند که مقایسه و تحلیل دقیق آن‌ها را دشوار می‌کند.
برخی از دانشمندان از روشی به نام “صوتی‌سازی[1]” استفاده می‌کنند؛ آن‌ها به هر مقدار از اسیدهای آمینه در توالی‌ها یک نت موسیقی اختصاص می‌دهند. نتیجه این است که به جای مطالعه با چشم، می‌توانند از گوش برای درک و تحلیل توالی‌ها استفاده کنند. این روش به دانشمندان این امکان را می‌دهد که الگوها و ویژگی‌های مختلف در دی‌ان‌ای را به شکل یک قطعه موسیقی شناسایی کنند و بهتر درک کنند. این به اصطلاح “موسیقی پروتئینی” نیز معروف است. این یک جنبه‌ی جالب و نوآورانه در حوزه‌ی تحقیقات مولکولی و ژنتیکی است. موسیقی پروتئینی نه تنها به دانشمندان این امکان را می‌دهد که پروتئین‌ها را با دقت مورد مطالعه قرار دهند، بلکه هم‌چنین برای تحقیقات مقایسه‌ای بین انواع مختلف پروتئین‌ها و حتی انواع مختلف موجودات زنده بسیار مفید است. استفاده از موسیقی به عنوان یک ابزار برای مقایسه‌ی پروتئین‌ها به دانشمندان این امکان را می‌دهد که الگوها و تفاوت‌ها را به شکلی قابل فهم و جذابی ترجمه کنند. به عنوان مثال، مقایسه‌ی پروتئین‌هایی که در انسان و حیوانات دیگر وجود دارند، از طریق موسیقی پروتئینی می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا شباهت‌ها و تفاوت‌های بین دی‌ان‌ای انسان و دیگر موجودات را درک کنند.
اسید نوکلئیک یا نوکلئیک اسید به زنجیره‌های طویل مولکولی یک یا دورشته‌ای گفته می‌شود که از به هم پیوستن تعداد زیادی نوکلئوتید تشکیل شده‌است. اسیدهای نوکلئیک در همه‌ی جانداران یافت می‌شوند و از مولکول زیستی محسوب می‌شوند. اسیدهای نوکلئیک دی‌ان‌ای از نوکلئوتیدهای به‌هم پیوسته‌ای تشکیل شده‌اند که قند آن‌ها از نوع دئوکسی‌ریبوز است. این نوع نوکلئوتیدها دارای بازهای آلی هم‌چون آدنین (A)و گوانین (G)، سیتوزین (C)، تیمین (T) می‌توانند باشند. در ادامه یک نمونه توالی دی‌ان‌ای انسان به همراه موسیقی مربوط به آن قرار داده شده است.
[1] sonification
توالی دی‌ان‌ای فوق، ساخته شده توسط مارک تمپل – منبع: rnz.co.nz
این نوع تحقیقات نشان می‌دهد که علوم مختلف می‌توانند از هم به شکل جذابی بهره‌مند شوند و ترکیب علم و هنر، مانند موسیقی پروتئینی، می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا درک عمیق‌تری از جزئیات پیچیده‌ی زندگی سلولی و ژنتیک پیدا کنند.
- دی‌ان‌ای شما چه صدایی دارد؟ آیا دوست دارید روزی موسیقی پروتئینی خودتان را با موسیقی دوستتان مقایسه کنید؟ شاید بالاخره موسیقی در ژن شما باشد!
- نظر شما درباره‌ی استفاده از موسیقی برای نمایش داده‌های پیچیده چیست؟ به نظر شما چگونه می‌تواند کمک کند؟
- آیا این نوع تحقیق می‌تواند برای افرادی که به علم و موسیقی علاقه دارند، شغل مناسبی باشد؟
- آیا می‌توانید حوزه‌های تحقیقاتی دیگری را که اگر به موسیقی تبدیل شوند، تحقیق در آن‌ها ساده‌تر باشد، در نظر بگیرید؟
لطفاً ایده‌ها و نظرات خود را درباره‌ی زمینه‌های مختلفی که به نحوه‌ی تبدیل داده‌ها به موسیقی در آن‌ها مفید باشد، در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
منبع اصلی: wonderopolis.org
منابع دیگر: ytimes.com; phys.org; wikipedia.org
ترجمه و گردآوری: مهرزاد تاره
