آیا تا به حال فکر کرده‌اید که …
- نورهای زلزله چه هستند؟
- چه چیزی باعث ایجاد نورهای زلزله می‌شود؟
- نورهای زلزله چقدر رایج هستند؟
تصور کنید که در یک عصر دلپذیر بهاری در پارک محلی مشغول لذت بردن هستید. خانواده‌تان روی یک زیرانداز نشسته‌اند و در حال تمام کردن شام گردش خود هستند. خورشید تازه غروب کرده و روز زیبایی به پایان رسیده است. ناگهان، در دوردست، گوی‌های آبی‌رنگی از نور را می‌بینید. شما با تعجب به آن‌ها خیره می‌شوید، در حالی که در نزدیکی افق شناورند. در همین لحظه، زمین شروع به لرزیدن می‌کند؛ زلزله!
زلزله به سرعت تمام می‌شود. خوشبختانه، هیچ‌کس آسیبی ندیده است. همه وسایل باقی‌مانده و زیرانداز پیک‌نیک را جمع می‌کنند تا به خانه برگردند. اما شما هنوز متعجب هستید—آن گوی‌های نورانی چه بودند؟ از کجا آمده بودند؟ آیا آن‌ها به زلزله مربوط بودند؟
نورهای زلزله: پدیده‌ای اسرارآمیز
آن‌چه شما تجربه کردید، پدیده‌ای به نام نورهای زلزله (earthquake lights) بود. مردم هزاران سال است که این پدیده را گزارش می‌کنند—حتی از سال ۸۹ پیش از میلاد!
با این حال، دانشمندان برای مدت‌ها نسبت به صحت این گزارش‌ها تردید داشتند. نورهای اسرارآمیز در آسمان؟ این موضوع بیش‌تر شبیه داستان‌های علمی-تخیلی به نظر می‌رسد تا یک واقعیت علمی!
اما در دنیای مدرن و عصر فناوری، اثبات این پدیده سخت‌تر شده است. برای نخستین بار در سال ۱۹۶۵، نورهای زلزله در هنگام یک زلزله در ژاپن توسط دوربین‌ها ثبت شدند. پس از آن، تصاویر و فیلم‌های بیشتری از این پدیده به دست آمد. این نورها درست قبل از زلزله‌ای در چین (۲۰۰۸)، ایتالیا (۲۰۰۹) و نیوزیلند (۲۰۱۶) نیز مشاهده شدند.
نورهای زلزله چه شکلی هستند؟
شکل این نورها می‌تواند بسیار متفاوت باشد:
- گاهی به صورت گوی‌های شناور در آسمان دیده می‌شوند.
- در برخی مواقع، مانند رگه‌های سبزرنگی در میان ابرها ظاهر می‌شوند.
- گاهی اوقات، حرکت آن‌ها شبیه به رعد و برق است.
- برخی شاهدان حتی گفته‌اند که این نورها مستقیماً از زمین بیرون می‌آیند!
دانشمندان چه توضیحی برای این پدیده دارند؟
چرا نورهای زلزله رخ می‌دهند؟
آیا آن‌ها نوعی الکتریسیته اضافی هستند؟ یا شاید انعکاس نوری خاص؟
آیا ممکن است زمین از طریق این نورها بخواهد هشدار وقوع زلزله را بدهد؟
متخصصان سخت در تلاشند تا راز نورهای زلزله را کشف کنند. آن‌ها معتقدند که قبل از وقوع زلزله، تنش‌های موجود در زمین می‌تواند باعث شکسته شدن گروهی از اتم‌های اکسیژن با بار منفی شوند. وقتی این اتفاق می‌افتد، این اتم‌ها به سطح زمین حرکت کرده و توده‌هایی از گاز باردار را تشکیل می‌دهند که می‌توانند نور منتشر کنند.
چرا نورهای زلزله همیشه ظاهر نمی‌شوند؟
این نظریه توضیح می‌دهد که نورها از کجا می‌آیند، اما چرا شکل‌های مختلفی دارند؟
دانشمندان هنوز پاسخ قطعی برای این سؤال ندارند. هم‌چنین، نورهای زلزله در همه زلزله‌ها ظاهر نمی‌شوند—بلکه بسیار نادر هستند.
شما احتمالاً می‌دانید که بیش‌تر زلزله‌ها در امتداد گسل‌ها، یعنی جایی که دو صفحه تکتونیکی یا ورقه زمین‌ساختی (tectonic plates) به هم برخورد می‌کنند، رخ می‌دهند. اما تحقیقات نشان داده که ۸۵ درصد از گزارش‌های مربوط به نورهای زلزله مربوط به زلزله‌هایی هستند که در درون یک صفحه تکتونیکی، در نزدیکی کافت‌های قاره‌ای (continental rift یا کافت قاره‌ای مکانی درون یک پوسته یا ورقه است که یک قاره شروع به شکافتن می‌کند و ممکن است در آینده یک اقیانوس در آنجا شکل بگیرد-م) رخ داده‌اند.
زلزله‌های دیگر چطور؟
۱۵ درصد باقی‌مانده مربوط به زلزله‌هایی است که در اثر حرکت افقی دو صفحه تکتونیکی در کنار یکدیگر رخ داده‌اند، و نه حرکت آن‌ها به سمت بالا یا پایین. دانشمندان فکر می‌کنند که این موضوع نکته مهمی است، اما هنوز نمی‌دانند دقیقاً چه مفهومی دارد.
هنوز سؤالات زیادی بی‌پاسخ مانده است!
شما چه فکر می‌کنید؟
- چرا برخی از نورهای زلزله به شکل گوی ظاهر می‌شوند؟
- چرا برخی دیگر مانند رعد و برق دیده می‌شوند؟
- چرا این پدیده فقط در بعضی از زلزله‌ها اتفاق می‌افتد؟
ما منتظر نظرات شما هستیم.
مترجم و گردآورنده: مهرزاد تاره
منبع اصلی مطلب: wonderopolis.org
