ویروسها چه مدت میتوانند روی سطوح زنده بمانند؟
بین دستگیرههای در، صفحه کلید کارت اعتباری و حتی تلفنهای همراه، ما روزانه سطوح زیادی را لمس میکنیم. این فقط یک واقعیت زندگی است. اما زمانی که فصل آنفولانزا است – یا شیوع هر ویروس دیگری وجود دارد – عمل ساده دست زدن به مواد میتواند باعث گسترش میکروبها شود. چیزی که ممکن است از آن تعجب کنید این است که میکروبها چه مدت روی سطوحی مانند پایانه کارت اعتباری در پمپ بنزین زنده میمانند.
بخشی از عدم قطعیت به این دلیل است که ویروسها متنوع هستند و میزان بقای سطحی مختلفی دارند. حتی یک قانون سخت و سریع برای مدت زمان زنده ماندن ویروس در خارج از میزبان وجود ندارد. نوع سطح، دمای محیط و رطوبت، همگی در این مورد نقش دارند. بنابراین، لمس کدام سطوح ایمن است و هر چند وقت یکبار باید آنها را ضدعفونی کنیم؟
قبل از اینکه حتی درباره مدت زمانی که ویروسها میتوانند روی یک سطح زندگی کنند صحبت کنیم، باید نحوه عملکرد ویروسها را درک کنیم.
هیچ ویروسی یک جزیره نیست
ویروسها آنزیم مناسبی برای ایجاد واکنشهای شیمیایی لازم برای تولید مثل ندارند. در عوض، ویروسها به یک سلول میزبان نیاز دارند که میتواند باکتری، قارچ، گیاه، حیوان و یا حتی انسان باشد. با کمک میزبان، ویروسها میتوانند تکثیر شوند. این برای ویروس خوب است اما به طور کلی برای میزبان بد است.
بدون سلول میزبان، ویروس نمیتواند طولانیمدت زنده بماند. با این حال، یک بازه زمانی کوتاه برای هر ویروس وجود دارد که در طی آن میتواند بهامید اتصال به یک میزبان جدید (عفونت) عمل کند.
جولیا گریفین (Julia Griffin) و اِنسیکن آکپان (Nsikan Akpan) در مقالهای برای PBS News Hour نوشتند: در خارج از میزبان خود، یک ویروس را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: (1) یا میتواند سالم باشد و عفونی بماند یا (2) به سادگی قابل شناسایی است، به این معنی که دارای مواد ژنتیکی کافی برای شناسایی است ولی دیگر قادر به اتصال به سلولهای میزبان نیست. در حالتی که ویروس روی یک سطح فقط قابل شناسایی باشد، دیگر نمیتواند آسیبی ایجاد کند.
ویروسها چقدر میتوانند روی سطوح زنده بمانند؟
دکتر آلیسیا کرای (Dr. Alicia Kraay)، دانشجوی فوق دکترای اپیدمیولوژی (epidemiology) در دانشگاه اموری (Emory University)، در ایمیلی توضیح میدهد که مدت زمانی که ویروسها میتوانند روی سطوح زندگی کنند و عفونی باقی بمانند، بسته به پاتوژن (Pathogen) (عامل بیماریزا – مترجم) بسیار متفاوت است. بین ویروسها تفاوتهای پایهای وجود دارد. به عنوان مثال، راینو ویروس (rhinovirus) – ویروسهایی که باعث سرماخوردگی میشوند – برای مدت کوتاهی روی سطوح زنده میمانند. با این حال، سایرین مانند نورو ویروس، ویروسی است که میتواند باعث استفراغ و اسهال شود، میتوانند برای هفتهها زنده بمانند. جای تعجب نیست که نورو ویروس با توانایی خود برای زنده ماندن به مدت طولانی در خارج از میزبان، میتواند هم از طریق افراد آلوده و هم از طریق غذاها و سطوح آلوده منتشر شود.
تحقیق در مورد مدت زمانی که COVID-19 میتواند روی سطوح زنده بماند جدید و در حال انجام است. مطالعه ۱۰ مارس توسط محققان مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده (CDC) و چندین دانشگاه، کروناویروس (coronavirus) جدید (SARS-CoV-2) یعنی عامل بیماری کویید-19 را با SARS-CoV-1، یعنی کروناویروس انسانی و ویروسی که عامل اپیدمی سال ۲۰۰۳ میلادی بود مقایسه کرد.
این مطالعه بدون بازبینی نشان داد که دو ویروس، دوره دوام مشابهی دارند، با این حال، این مطالعه نشان داد که کروناویروس جدید میتواند تا سه روز روی سطوح فولادی ضد زنگ و پلاستیک زنده بماند. بقا در سطوح دیگر کمتر بود – فقط یک روز روی مقوا و چهار ساعت روی مس. نتایج نشان داد که کروناویروس جدید میتواند ساعتها در هوا و تا چند روز روی سطوح زندگی کند.
مطالعه تحقیقاتی دیگری که در ۱۷ مارس ۲۰۲۰ در مجله پزشکی نیوانگلند توسط مؤسسه ملی آلرژی و بیماریهای عفونی (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) و دانشگاه پرینستون (Princeton University) منتشر شد نیز نشان داد که پایداری کروناویروس جدید (SARS-CoV-2) مشابه SARS-CoV-1است. با این حال، کروناویروس جدید از SARS-CoV-1 پایدارتر است. در آزمایشات آنها، SARS-CoV-2تا سه ساعت به شکل آئروسل (aerosol) (بطور کلی منظور از آئروسل ذرات گرد و غبار معلق در هواست – مترجم) زنده ماند. کروناویروس زنده تا ۷۲ ساعت پس از استفاده روی پلاستیک و فولاد ضد زنگ دیده و شناسایی شد. پس از چهار ساعت روی سطوح مسی و ۲۴ ساعت بر روی مقوا، هیچ کروناویروس زندهای یافت نشد.
چه عواملی بر میزان بقای ویروس تأثیر میگذارد؟
شاید به نظر میرسد که یک آزمایش ساده برای مشخص کردن دوره زنده ماندن در خارج از میزبان کافی باشد، ولی باید بگوییم که قضیه پیچیدهتر از این است که فقط مقداری ویروس را روی سطح اسپری کنید و منتظر بمانید تا ببینید چه اتفاقی میافتد. در واقع، گریفین (Griffin) و آکپن (Akpan) در مقالهای برای PBS News Hour نوشتند که «دادههای دقیق» زیادی درباره مدت زمانی که میکروبهای سرماخوردگی و ویروسهای آنفولانزا عفونی باقی میمانند، وجود ندارد.
کرای میگوید: «به طور کلی، بقای پاتوژنها بر روی فومیتها (fomites)[اشیاء یا موادی که احتمالاً حامل عفونت هستند] با تلقیح سطحی با مقدار مشخصی ویروس و سپس نمونهبرداری در فواصل زمانی مختلف برای تعیین مقدار بازیابی تعیین میشود.» «دانشمندان از این اطلاعات برای تخمین منحنی پوسیدگی پاتوژن بر روی سطحی خاص استفاده میکنند که میتواند به فواصل زمانی طولانیتری تعمیم داده شود.»
تیم NIH و CDC که تغییرات سطحی را برای کروناویروس مطالعه کردند، در حال حاضر به بررسی قابلیت زندهماندن ویروس در ماتریسهای مختلف و همچنین در شرایط محیطی مختلف میپردازند (منظور از ماتریس در اینجا شرایط مختلف مورد آزمایش است – مترجم).
سطوح متخلخل در مقابل سطوح غیر متخلخل و سایر عوامل
(بهطور کلی به مواد جامدی که در ساختارشان حاوی حفره و منفذ هستند سطوح متخلخل گفته میشود – مترجم)
اگرچه ویروسها نرخهای پایه بقای متفاوتی روی سطوح دارند، عوامل دیگری بر توانایی آنها برای تحمل محیط خارج از میزبان تأثیر میگذارد. به گفته کرای، دما، رطوبت و ویژگیهای سطح همگی میتوانند بر بقا تأثیر بگذارند.
دکتر جیمزام استکلبرگ (James M. Steckelberg, M.D.) توضیح میدهد که علاوه بر مواد سطحی و محیط، مقدار ویروس روی سطح نیز در تعیین مدت زمان زنده ماندن مؤثر است. در حالی که امکان انتشار ویروسهایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا از طریق بهاشتراکگذاری اشیا وجود دارد، تماس شخصی ممکن است رایجترین مکانیسم انتشار ویروسها باشد.
نظریههای زیادی در مورد اینکه آیا ویروس کرونا در ماههای گرمتر کاهش مییابد وجود دارد، زیرا هوای خشک و سرد شرایط مطلوبی را برای انتقال آنفولانزا فراهم میکند. اما دکتر مارک لیپسیچ (Dr. Marc Lipsitch)، استاد اپیدمیولوژی و مدیر مرکز دینامیک بیماریهای واگیر (Center for Communicable Diseases Dynamics) در دانشگاه هاروارد (Harvard T.H.) دانشکده بهداشت عمومی چان (Chan School of Public Health) میگوید وقتی صحبت از ویروس کرونا میشود، «این موضوع ناشناخته است.»
آیا میتوانید ویروس را از یک سطح دریافت کنید؟
اگر سطحی را لمس کنید که به ویروس مثلاً COVID-19آلوده شده باشد آیا به این معنی است که به ویروس مبتلا خواهید شد؟ نه الزاماً. اما اگر بلافاصله دستهای خود را نشویید و سپس دهان، بینی یا چشمهای خود را لمس کنید، ممکن است ویروس را منتقل کنید. با این حال، CDC میگوید که آلودگی سطحی محتملترین راه برای ابتلا به ویروس کرونا در نظر گرفته نمیشود. بدون میزبان، ویروسها به سرعت شروع به تخریب میکنند، بنابراین آنچه روی سطح است کمتر و کمتر میشود.
دکتر آنتونی فائوچی (Dr. Anthony Fauci)، مدیر سابق مؤسسه ملی آلرژی و بیماریهای عفونی (NIAID)، در ۱۳ مارس 2020، در CNN/Facebook Global Coronavirus Town Hall توضیح داد که هنگام در نظر گرفتن قابلیت حیات یک ویروس بر روی مواد مختلف، زنده ماندن آن تا چند ساعت اندازهگیری شد. او توصیه میکند در صورت امکان، سطوحی مانند دستگیرههای در و صفحه تلفن همراه را پاک کنید، او هشدار داد که نگران پول و نامه نباشید.
در پایان، با وجود تفاوتهایی که در بین پاتوژنها و فومیتها در قابلیت زنده ماندن بر روی سطوح وجود دارد، توصیه شماره ۱ برای جلوگیری از انتشار ویروسها توصیه اصلی است: دستهایتان را بشویید.
حالا این جالب است!
به لطف PHآن (یک کمیت مهم است که میزان اسیدی یا بازی بودن مواد را مشخص میکند – مترجم) و طبیعت متخلخلش، پوست انسان به عنوان یک قاتل ویروس برای ویروسهای سرماخوردگی و آنفولانزا عمل میکند – آنها تنها حدود ۲۰ دقیقه روی دستهای ما زنده میمانند.
