خودت را بشناس؛ خودت را دوست داشته باش؛ با خودت روراست باش. این ضرب‌المثل‌های قدیمی در طول سال‌ها توسط گروهی از هنرمندان، سرگرم‌کننده‌ها و فلاسفه مطرح شده است.
اما وقتی بدن شما دائماً در حال تغییر است، چگونه می‌توانید خودتان را بشناسید؟ بدن انسان خواه با ریزش پوست باشد و خواه با رشد موهای جدید، دائماً در تحرک است.
طبق تحقیقات، بدن ما به طور منظم بسیاری از نزدیک به 30 تریلیون سلول انسانی خود را تعویض می‌کند. حدود 330 میلیارد از این سلول‌ها هر روز جایگزین میشوند؛ این مقدار حدود 1 درصد از کل سلول‌های بدن ما است. سلول‌های دیگر، مانند سلول‌های کوچک روده ما، در عرض یک هفته تجدید میشوند.
شاید امیدوار بودید سلول‌های جدیدتان کلید زندگی طولانی‌تر باشند. متأسفانه، ماجرا کمی پیچیده‌تر است. به عنوان مثال، برخی از سلول‌های بدن ما، مانند سلول های مغز، قلب و چشم ما، در تمام طول زندگی با ما هستند و تجدید نمی‌شوند.
جوان‌سازی بدن
در اوایل دهه 2000، محققان سوئدی از موسسه کارولینسکا، نوسازی بافت بدن را با اندازه‌گیری سطح یک ماده رادیواکتیو به نام کربن 14 مورد مطالعه قرار دادند. یک افزایش ناگهانی کربن 14 در هوا در طول دهه 1950 و 1960 زمانی که تسلیحات هسته‌ای در بالای زمین آزمایش شدند تا زمان امضای معاهده ممنوعیت آزمایشات هسته‌ای در سال 1963، رخ داد. کربن 14 در هوا توسط گیاهانی تنفس می‌شود که هر روز توسط انسان‌ها و حیوانات خورده میشوند، و بنابراین، این نوع کربن، بخشی از DNA ما است .
اما بر خلاف سایر اتم‌ها و مولکول‌ها که دائماً در حال تغییر هستند، اتم‌ها و مولکول‌های DNA یک فرد از روز تولد یک سلول – که هنگام تقسیم سلول مادر اتفاق می‌افتد – در تمام طول عمر آن سلول یکسان باقی می‌ماند. به عبارت دیگر، هنگامی که یک سلول تقسیم می‌شود، DNA موجود در سلول جدید شامل مقدار مشخصی از کربن 14 است که این مقدار با سطح این ماده در هوای اطراف ما در آن زمان مطابقت دارد. بنابراین، مقدار کربن 14 سلول‌ها به‌عنوان یک نوع مهر زمانی عمل می‌کند که توسط آن محققان می‌توانند زمان ایجاد سلول را بر اساس سطح کربن 14 در DNA آن تعیین کنند.
آنچه محققان دریافتند این است که میانگین سنی تمام سلول‌های بدن انسان هفت تا 10 سال است. این بدان معنا نیست که سلول‌ها هر هفت تا 10 سال یکبار خود را تعویض می‌کنند. در سطح فردی، نوسازی سلولی با سرعت‌های متفاوتی در بدن اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، سلول‌های روده بزرگ ما هر سه تا پنج روز یکبار تعویض میشوند، اما سلول‌های ماهیچه‌ای و چربی ما ممکن است تا 70 سال طول بکشد تا تجدید شوند.
اگر بدن ما دائماً با سلول‌های کاملاً جدید تجدید می‌شود، پس چرا پیر می‌شویم؟ آیا این زایش سلول‌های جدید نباید مانند یک تزریق بوتاکس باشد که ما را جوان می‌کند؟ وقتی صحبت از پیری به میان می آید، به نظر می‌رسد که این راز نه در سلول‌های ما، بلکه به طور خاص در DNA سلولی داخل بدن ما نهفته است.
سرطان و تجدید سلول
پزشکان و دانشمندان فکر می‌کنند که سرطان‌های مختلف، زمانی در بدن انسان رشد می‌کنند که سلول‌های سرطانی از طریق تقسیم بیش از اندازه خود زیادتر از حد معمول میشوند. اما یکی از رایج‌ترین اشکال درمان، شیمی درمانی، با از بین بردن بی‌رویه طیف وسیعی از سلول‌ها، چه سالم و چه سرطانی، عمل می‌کند، بدون اینکه تمرکز خاصی روی سلول‌هایی داشته باشد که منشأ سرطان هستند. محققان امیدوارند با یادگیری چگونگی و زمان خود نوسازی سلول‌ها، بتوانند عوامل ایجادکننده سرطان را مشخص کرده و بدون مداخله در سایر سلول‌های سالم، از تکثیر آن سلول‌ها جلوگیری کنند.
طول عمر یک سلول
همانطور که اشاره کردیم، سلول‌های بدن با سرعت‌های متفاوتی تجدید میشوند. اینکه سلول‌های خاصی چقدر دوام می‌آورند بستگی به میزان کاری دارد که آنها موظف به انجام آن هستند. برای مثال، گلبول‌های قرمز به دلیل سفر دشوارشان در سیستم گردش خون، طول عمر متوسطی در حدود 120 روز دارند و اکسیژن را به بافت‌های بدن منتقل می‌کنند.
در اینجا لیست امید به زندگی برای سلول‌های دیگر بدن ما آمده است :
پوست : اپیدرم به دلیل نقشی که به عنوان بیرونی‌ترین لایه محافظ بدن دارد، مقدار زیادی ساییدگی و پارگی به خود می‌بیند. این سلول‌های پوستی هر دو تا چهار هفته یکبار جوان‌سازی میشوند.
مو : موی طبیعی بدن برای زنان حدود شش سال و برای مردان سه سال عمر می‌کند.
کبد : کبد سم‌زدای بدن انسان است و طیف گسترده‌ای از آلاینده‌ها را از سیستم بدن ما پاک می‌کند. کبد با تأمین خون ثابت و مداوم در این کار یاری می‌شود و همچنین، با تجدید سلول‌های جدید در هر 150 تا 500 روز، تا حد زیادی در برابر آسیب‌های ناشی از این سموم مصون می‌ماند .
معده و روده : سلول‌هایی که سطح معده و روده را می‌پوشانند عمر سخت و کوتاهی دارند. آنها به طور مداوم توسط مواد خورنده مانند اسیدهای معده مورد حمله قرار می‌گیرند و معمولاً فقط تا پنج روز دوام می‌آورند .
استخوان‌ها : سلول‌های سیستم اسکلتی تقریباً دائماً در حال بازسازی هستند، اما فرآیند کامل آن 10 سال طول می‌کشد. روند نوسازی استخوان با افزایش سن کند می‌شود، بنابراین استخوان‌های ما رفته رفته نازک‌تر می شوند.
با وجود این همه بازسازی و این واقعیت که میانگین سنی همه سلول‌های ما حدود هفت سال است، حقیقت این است که ما هنوز پیر می‌شویم و به دلیل جهش‌هایی که در DNA ما با تکثیر مداوم سلول‌های ما ظاهر می‌شود، می‌میریم. بنابراین اگر فکر می‌کنید برای همیشه زندگی می‌کنید، باید چشمه جوانی را پیدا کنید!
همچنین، سلول‌هایی وجود دارند که هرگز ما را ترک نمی‌کنند و ممکن است به روند پیری یا حداقل تجزیه بدن در طول زمان کمک کنند. برای مثال، در حالی که قرنیه چشم می‌تواند خود را در کمتر از یک روز بازسازی کند، عدسی و سایر نواحی تغییر نمی‌کنند. به طور مشابه، نورون‌ها در قشر مغز – لایه بیرونی مغز که بر حافظه، فکر، زبان، توجه و هوشیاری حاکم است – از تولد تا مرگ با ما می‌مانند. از آنجایی که آنها جایگزین نمی‌شوند، از بین رفتن این سلول‌ها در طول زمان می‌تواند باعث بیماری‌هایی مانند زوال عقل شود.
خبر خوب این است که سایر نواحی مغز، مانند پیاز بویایی که به ما کمک می‌کند بویایی داشته باشیم و هیپوکامپ که به ما کمک می‌کند یاد بگیریم، می‌توانند دوباره جوان‌سازی کنند و این کار را هم می‌کنند.
پس برو بیرون و آن مغز بزرگ را نشان بده. این یک دارایی است که برای همیشه ماندگار نخواهد بود.
سوالات متداول
آیا سلول‌های شما هر هفت سال یکبار تعویض می شود؟
بدن هر هفت تا 10 سال یکبار انواع سلول‌هایش را تعویض می‌کند به استثنای نورون‌های قشر مغز که از بدو تولد تا مرگ با ما می‌مانند. بیشترین تغییرات سلولی در پوست، استخوان ها، کبد، معده و روده اتفاق می‌افتد.
چرا کبد به سرعت بازسازی می‌شود؟
عملکرد اصلی کبد سم‌زدایی است. برای اطمینان از ادامه این عملکرد مؤثر، هر 150 تا 500 روز یکبار بازسازی می‌شود و در برابر بیشتر سمومی که می‌توانند به آن آسیب برسانند مصون می‌ماند.
چه سلول‌هایی مرتباً جایگزین میشوند؟
سلول‌هایی که به طور مکرر در بدن انسان جایگزین میشوند، سلول‌هایی هستند که دیواره‌های معده و روده را می‌پوشانند. آنها معمولاً تنها پنج روز تا قبل از بازسازی باقی می‌مانند. سلول‌های پوست هر دو تا چهار هفته یکبار تعویض میشوند.
منبع: howstuffworks.com
نویسنده: Chris Opfer & Allison Troutner
ترجمه: کادر اجرایی خانه علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان
سلام مطلب مفید بود ولی کافی نبود انشااله بتوانید مطالب بیشتری د ر این زمینه به اشتراک بگذارید، سپاس.