تصویر نجومی روز ناسا: نورهای شمالی، ویرجینیای غربی

توضیح: یک مسیر روستایی سنگلاخی به آرامی از میان این آسمان‌نمای رنگارنگ شبانه روستایی پیچ و تاب می‌خورد. آسمان پرستاره بالا که در شامگاه 10 اکتبر از بخش مونرو (Monroe County) در جنوب ویرجینیای غربی گرفته شده است، منظره‌ای آشنا است. با این وجود، پرده‌های درخشان شفق قطبی یا نورهای شمالی (aurora borealis or northern lights) قطعاً در اینجا حضور عادی ندارند.
نمایش‌های شفق، به‌طور شگفت‌انگیزی در آن شب در عرض‌های جغرافیایی بسیار پایین، در سرتاسر کره زمین، دور از قلمروهای عرض‌های بالای شمالی و جنوبی معمولشان، وجود داشتند.
فعالیت گسترده شفق شاهدی بر رخداد یک طوفان ژئومغناطیسی شدید بود که توسط برخورد یک پرتاب جرم تاجی (coronal mass ejection) (CME)، یعنی یک ابر مغناطیسی عظیم از پلاسمای پرانرژی، ایجاد شده بود. این پرتاب جرم تاجی، پس از یک شراره خورشیدی قدرتمند کلاس X (X-class solar flare)، از سمت خورشید فعال به سمت زمین پرتاب شد.
منبع: ناسا

زنبورها چگونه عسل درست می‌کنند؟

زنبورها موجودات بسیار مهمی هستند و ما عاشق عسلی هستیم که آن‌ها تولید می‌کنند. در واقع، برخی از دوستان ما اخیراً در مورد این‌که دقیقاً چگونه زنبورها، این ماده‌ی خوشمزه را درست می‌کنند، سؤال داشتند.
بیش‌تر ما هیچ‌وقت جرأت نکرده‌ایم به داخل یک کندوی زنبور نگاه کنیم. آیا یک کندوی معمولی پر از اجاق‌های کوچک، قابلمه‌های آشپزی و همزن دستی است؟
نه کاملاً ! فرآیند واقعی ساخت عسل بسیار شخصی‌تر از آن است!
این فرآیند زمانی آغاز می‌شود که زنبورها به شکار می‌روند. زنبورهای کارگر مسن‌تر از کندو خارج می‌شوند و به دنبال گل‌هایی می‌گردند که پر از شهد (nectar) هستند. بسته به هوا و زمان سال، ممکن است مجبور شوند چندین مایل پرواز کنند تا گل‌های مورد نیاز خود را پیدا کنند.
وقتی زنبورها گل‌ها را می‌بینند، به سمت آن‌ها می‌روند و با زبان‌های بلند و نی‌مانندشان شهد گل را می‌مکند، که بسیار شبیه به آب شکر است. با این حال، آن را هضم نمی‌کنند. شهد در معده اضافی آن‌ها (که به آن چینه‌دان گفته می‌شود) برای حمل و پرواز به خانه ذخیره می‌شود. زنبورها ممکن است صدها گل را برای پر کردن معده خود با شهد بازدید کنند.
در طول پرواز بازگشت، شهد با آنزیم‌های موجود در معده مخلوط می‌شود. این آنزیم‌ها به آرامی ترکیب شیمیایی شهد را تغییر می‌دهند تا فرآیند تبدیل آن به عسل آغاز شود. قند پیچیده (ساکارز) موجود در شهد، طی این فرآیند، که به نام وارونگی یا تبدیل شناخته می‌شود (inversion)، به قندهای ساده (گلوکز و فروکتوز) تجزیه می‌شود.
در کندو، زنبورها شهد را به دهان زنبورهای کارگر جوان‌تر قی می‌کنند (regurgitate) یا به طور ساده‌تر بالا می‌آورند، جایی که فرآیند تجزیه بیش‌تر ادامه پیدا می‌کند. فرآیند بالا آوردن شهد چندین بار تکرار می‌شود تا شهد به طور کامل تجزیه شود و در نهایت در سلول‌های کندو جای‌گذاری می‌شود.
شهد ریخته شده هنوز شبیه عسل نیست، زیرا بیش از حد رقیق است (حدود ۸۰٪ آب). زنبورهای کندو سریعاً شروع به باد زدن شهد تازه با بال‌هایشان می‌کنند تا فرآیند طبیعی تبخیر سرعت بگیرد. زمانی که محتوای آب شهد به حدود ۱۴-۱۸٪ کاهش یابد، شبیه به ماده غلیظ و طلایی که ما به عنوان عسل می‌شناسیم، می‌شود.
وقتی زنبورها از کیفیت عسل راضی شدند، سلول‌های کندو را با یک ترشح مایع از شکمشان مهر و موم می‌کنند. این ترشح به موم زنبور (beeswax) تبدیل و سخت می‌شود، که به جلوگیری از ورود هوا و آب به عسل کمک می‌کند. عسلی که به این صورت ذخیره شده، به مدت نامحدود قابل نگهداری است. این ویژگی آن را به منبع غذایی ایده‌آل برای حفظ شادی و سلامت زنبورها در طول زمستان طولانی و سرد تبدیل می‌کند.

این مطلب توسط خانه علم، مرکز اختصاصی ترویج علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان برای شما آماده شده است.

دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان را بیشتر بشناسیم

دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان (IASBS) که در سال 1371 توسط دکتر یوسف ثبوتی، چهره ماندگار فیزیک ایران، و دکتر محمدرضا خواجه‌پور بنیان‌گذاری شد، یکی از برجسته‌ترین مراکز آموزش عالی کشور در حوزه علوم پایه محسوب می‌شود. این دانشگاه با تمرکز ویژه بر تحصیلات تکمیلی، فضایی پویا برای پژوهش و آموزش در سطح بین‌المللی فراهم کرده است. هدف اصلی IASBS، دستیابی به مرجعیت علمی، انجام پژوهش‌های کاربردی، و تربیت دانشجویانی با دانش عمیق و مهارت‌های نوآورانه است. همکاری‌های گسترده با مراکز علمی داخلی و خارجی، مشارکت فعال در پروژه‌های تحقیقاتی بین‌المللی و انتشار مقالات در مجلات معتبر، از دستاوردهای ارزشمند این دانشگاه به شمار می‌آیند که آن را در ردیف برترین دانشگاه‌های کشور قرار می‌دهد.

این دانشگاه با برخورداری از دانشکده‌های فیزیک، شیمی، ریاضی، علوم زیستی، علوم زمین، و علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات، مجموعه‌ای از رشته‌های تخصصی را ارائه می‌دهد. پژوهشکده‌هایی مانند پژوهشکده تغییر اقلیم و گرمایش زمین و پژوهشکده فناوری‌های نوین، بسترهای مناسبی برای تحقیق و نوآوری فراهم کرده‌اند. نسبت استاد به دانشجو 1 به 9 و حضور تمام‌وقت اساتید و دانشجویان در محیط علمی، تجربه آموزشی منحصربه‌فردی را رقم زده است. فضای باز و بدون دیوار، فعالیت 24 ساعته، و جو صمیمی میان اعضای دانشگاه، دانشگاه تحصیلات تکمیلی را به محیطی الهام‌بخش برای تحصیل و پژوهش تبدیل کرده است. این دانشگاه با کسب رتبه‌های برتر در رتبه‌بندی‌های ملی و بین‌المللی، جایگاه خود را به عنوان یکی از برترین مراکز علمی کشور تثبیت کرده است.

برخی از شاخصه‌های دانشگاه تحصیلات تکمیلی