آیا تا به حال یک برچسب XVI یا XCV روی چیزی دیده‌اید که واقعاً و کاملاً گیج شده باشید؟ احتمالاً شما در این موضوع تنها نیستید، زیرا این روزها سیستم اعداد رومی کمتر و کمتر آموزش داده می‌شود.
در قرن‌های اخیر، تقریباً کل جهان به سیستم اعداد مدرن (همچنین به عنوان اعداد عربی یا هندو-عربی نیز شناخته می‌شود)، که از 10 نماد (اعداد 0 تا 9) برای ساختن همه اعداد دیگر استفاده می‌کند، روی آورده است. با این حال، قبل از ایجاد آن، یکی از سیستم‌های اعداد اولیه توسط رومی‌ها ایجاد شد. برخلاف بسیاری از سیستم‌های باستانی دیگر، اعداد رومی هنوز در حال استفاده هستند، البته با ظرفیت محدود.
به عنوان مثال، اعداد رومی هنوز در بسیاری از ساعت‌ها برای نشان دادن زمان، و همچنین کتاب‌ها برای شناسایی شماره فصل یا صفحه استفاده می‌شود. این اعداد، همچنین، برای نشان دادن ترتیب جانشینی موروثی اشخاص، به ویژه در مورد پاپ‌ها، پادشاهان، ملکه‌ها و امثال آنها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثلاً هنری هشتم به صورت Henry VIII نوشته می‌شود و امروزی کردن آن به شکل Henry 8 بسیار عجیب است، درست است؟
یکی دیگر از کاربردهای رایج اعداد رومی برای مسابقاتی مانند سوپر بول و بازی های المپیک است. در جنگ‌ها، مانند جنگ جهانی اول و دوم (WWI and WWII)، از اعداد رومی برای متمایز کردن آنها استفاده می‌شود و در غرب، اغلب بناها و ساختمان‌ها با نسخه رومی سالی که ساخته شده‌اند حک می‌شوند. فیلمسازان غربی در پایان تیتراژ فیلم هم همین کار را می‌کنند.
قوانین اعداد رومی
اینجاست که اعداد رومی برای برخی افراد گیج کننده می‌شود. حتی اگر آنها را “اعداد” در نظر بگیریم، آنها در واقعیت تعدادی از حروف مدرن انگلیسی (I, V, X, L, C, D and M) هستند.
هر کدام از این اعداد ارزش متفاوتی دارند:
کاربران اعداد رومی از مجموعه ای از قوانین نسبتاً آسان برای نشان دادن اعداد دیگر استفاده می‌کنند:
-اگر بعد از یک عدد بزرگتر یک عدد کوچکتر وجود دارد، به سادگی آن دو را با هم جمع کنید. به عنوان مثال، XI برابر با 11 است، زیرا X برابر با 10 است و I برابر 1 است. بنابراین، 10+1 = 11.
-اگر عدد کوچکتر قبل از عدد بزرگتر باشد، آن را کم کنید. به عنوان مثال، CD یعنی 400 زیرا C یعنی 100 و D یعنی 500. چون عدد کوچکتر اول است، آن را کم کنید: 500-100 = 400.
-برای اینکه اعداد از کنترل خارج نشوند، رومی‌ها مقرر کردند که یک عدد را نمی‌توان بیش از سه بار متوالی استفاده کرد.
محدودیت‌ها و تاریخچه اعداد رومی
متوجه شدید چیزی کم است؟ خب، یکی از دلایل اصلی رواج کمتر سیستم رومی این است که هیچ راهی برای نشان دادن «عدد صفر» وجود ندارد. در محاسبات ریاضی، این یک مشکل بسیار بزرگ است. بنابراین، با پیشرفت ریاضی، آشکار شد که یک سیستم پیچیده‌تر ضروری است.
با این حال، به سازندگان اعداد رومی خیلی سخت نگیرید. این سیستم در سال 500 قبل از میلاد به وجود آمد و در سراسر اروپا مورد استفاده قرار گرفت تا اینکه سیستم اعداد مدرن در سال 1300 پس از میلاد توسعه یافت، بنابراین، همه چیز به وضوح کمی تغییر کرده است و مردم باید با زمان پیش می‌رفتند و در صورت نیاز، خود را تطبیق می‌دادند. به عنوان مثال، با پیشرفت مطالعه ریاضیات، آشکار شد که اعداد رومی برای تقسیم یا ضرب بهترین اعداد نیستند. بنابراین، به مرور، محاسبات و نظریه‌های پیشرفته‌تر نیز اعداد رومی را کنار گذاشتند. همچنین هیچ راه آسان یا کاملا دقیقی برای بیان کسرها با استفاده از روش رومی وجود ندارد.
با این حال، دانستن اصول اولیه در مورد اعداد رومی مهم است. اگرچه بعید است که با استفاده از آنها ریاضی انجام دهید، اما احتمالاً کتاب و ساعت می‌خوانید یا گاه به گاه Super Bowl را تماشا می‌کنید. بنابراین، داشتن حداقل درک اولیه از چیستی آنها و نحوه محاسبه آنها آسانتر است.
منبع: howstuffworks.com
