تصویر نجومی روز ناسا: دیدار با ان‌جی‌سی 6946 (NGC 6946)
توضیح: از نقطه نظر ما در کهکشان راه شیری، NGC 6946 را از نمای رو به رو می‌بینیم. این کهکشان مارپیچی بزرگ و زیبا تنها در فاصله 20 میلیون سال نوری از ما، پشت پرده‌ای از غبار و ستاره‌های پیش‌زمینه در صورت فلکی مرتفع و دوردست قیفاووس (Cepheus) قرار دارد.
در این پرتره تلسکوپی واضح، از هسته به سمت بیرون، رنگ‌های کهکشان، از نور مایل به زرد ستاره‌های قدیمی در مرکز، به خوشه‌های ستاره‌ای آبی جوان و نواحی قرمز تشکیل ستاره در امتداد بازوهای مارپیچی سست و تکه‌تکه تغییر می‌کند.
NGC 6946 همچنین در نور مادون قرمز، درخشان و سرشار از گاز و غبار است و نرخ تولد و مرگ ستاره‌ای بالایی را نشان می‌دهد. در واقع، از اوایل قرن بیستم، ده ابرنواختر تایید شده، یعنی محصول انفجارهای منجر به مرگ ستارگان عظیم، در NGC 6946 کشف شده‌اند.
NGC 6946 با وسعت نزدیک به 40000 سال نوری، به نام کهکشان آتش‌بازی (Fireworks Galaxy) نیز شناخته می‌شود.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: NGC 7023؛ سحابی زنبق
توضیح: این ابرهای کیهانی در فاصله 1300 سال نوری ما در سرزمین‌های بارور ستاره‌های صورت فلکی قیفاووس (constellation Cepheus) شکوفا شده‌اند.
سحابی NGC 7023 که سحابی زنبق (Iris Nebula) نیز نامیده می‌شود، تنها سحابی نیست که تصاویر گل‌ها را تداعی می‌کند. با این حال، این تصویر تلسکوپی عمیق، طیف رنگ‌ها و تقارن‌های سحابی زنبق را نشان می‌دهد که در میدان‌های پیرامونی گرد و غبار بین ستاره‌ای جای گرفته‌اند. در درون خود زنبق، مواد سحابی غبارآلود، ستاره‌ای داغ و جوان را احاطه کرده‌اند.
رنگ غالب سحابی بازتابی روشن‌تر، آبی است که مشخصه دانه‌های غباری است که نور ستاره‌ها را منعکس می‌کنند. رشته‌های مرکزی (Central filaments) سحابی انعکاسی با نور درخشان مایل به قرمز کم‌رنگی می‌درخشند، زیرا برخی از دانه‌های غبار، به طور مؤثر، تابش فرابنفش نامرئی ستاره را به نور قرمز مرئی تبدیل می‌کنند.
مشاهدات مادون قرمز نشان می‌دهد که این سحابی حاوی مولکول‌های کربن پیچیده‌ای است که به نام PAH شناخته می‌شوند.
گلبرگ‌های آبی غبارآلود سحابی زنبق، حدود شش سال نوری وسعت دارند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: ماه اغراق‌آمیز
توضیح: ماه ما واقعاً دهانه‌هایی به این بزرگی ندارد!
ماه زمین، قرص قمر، به طور طبیعی این بافت زبر و میخ‌دار را هم نشان نمی‌دهد و رنگ‌های آن نیز ملایم‌تر است. اما این مخلوق دیجیتال بر اساس واقعیت ساخته شده است.
تصویر نمایش‌داده‌شده، ترکیبی دیجیتالی از یک تصویر خوب ماه و داده‌های ارتفاع سطح ماه است که از ماموریت ارتفاع‌سنج لیزری مدارگرد ماه ناسا (LOLA) گرفته شده است و سپس برای درک آموزشی، اغراق‌آمیز شده است.
برای مثال، بهبودهای دیجیتالی، ارتفاعات ماه را برجسته کرده‌اند و دهانه‌ها را با وضوح بیشتری نشان می‌دهند که این دهانه‌ها بمباران‌های شدید ماه ما در طول تاریخ 4.6 میلیارد ساله‌اش را نشان می‌دهد. مناطق تاریک ماه که ماریا نامیده می‌شوند (maria)، دهانه‌های کمتری دارند و زمانی دریاهای گدازه مذاب بودند.
علاوه بر این، رنگ‌های تصویر، اگرچه بر اساس ترکیب رنگ واقعی ماه است، اما تغییر یافته و اغراق شده هستند. در اینجا، رنگ آبی منطقه‌ای را نشان می‌دهد که غنی از آهن است، در حالی که نارنجی نشان‌دهنده مناطقی با مقداری فزونی آلومینیوم است.
اگرچه ماه میلیاردها سال است که یک سمت خودش را به زمین نشان داده است، اما فناوری مدرن به بشریت اجازه داده است تا اطلاعات بیشتری در مورد آن و چگونگی تأثیر آن بر زمین بیاموزد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: سحابی خرچنگ از نور مرئی تا اشعه ایکس
توضیح: سحابی خرچنگ (Crab Nebula) از کجا قدرت می‌گیرد؟ از یک ستاره نوترونی مغناطیسی به اندازه یک شهر که حدود 30 بار در ثانیه به دور خودش می‌چرخد.
این ستاره که به نام تپ‌اختر خرچنگ شناخته می‌شود (Crab Pulsar)، آن نقطه درخشان است که در مرکز گرداب گازی در هسته سحابی قرار دارد.
این تصویر فوق‌العاده از سحابی خرچنگ (M1) با وسعت حدود 10 سال نوری، یک دیسک مرکزی چرخان و رشته‌های پیچیده‌ای از گاز درخشان اطراف و در حال انبساط آن را نمایش می‌دهد.
این تصویر، حاصل ترکیب نور مرئی تلسکوپ فضایی هابل به رنگ قرمز و آبی، با نور پرتو ایکس از رصدخانه پرتو ایکس چاندرا (Chandra) که به رنگ سفید نشان داده شده است، و نیز ترکیب با تابش پرتو ایکس منتشر شده توسط کاوشگر قطب‌سنجی اشعه ایکس (IXPE) به رنگ بنفش پراکنده، است.
تپ‌اختر مرکزی، انرژی لازم برای تشعشع و انبساط سحابی خرچنگ را با کاهش اندک سرعت چرخشش، که این امر بادی از الکترون‌های پرانرژی را بیرون می‌راند، تأمین می‌کند.
تصویر برجسته امروز، در بیست و پنجمین سالگرد پرتاب رصدخانه پرتو ایکس ناسا: چاندرا منتشر شد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: سحابی‌های تاریک آفتاب‌پرست
توضیح: گاهی غبار تاریک فضای بین ستاره‌ای، شکوهی ناپیدا دارد. چنین موردی در مورد صورت فلکی جنوبی آفتاب‌پرست (Chamaeleon) وجود دارد.
غبارهای تاریک که معمولاً برای دیدن، بسیار محو هستند، بیشتر به مسدود کردن نور مرئی ستاره‌ها و کهکشان‌های پشت آن شناخته می‌شوند. با این حال، در این نوردهی 36.6 ساعته، بیشتر این غبار، در اثر نور خودش دیده می‌شود، با رنگ‌های قرمز قوی و نزدیک به مادون قرمز که رنگی قهوه‌ای ایجاد کرده‌اند.
ستاره درخشان بتا آفتاب‌پرست (Beta Chamaeleontis) که به طور متمایزی آبی است، در سمت راست بالا قابل مشاهده است، و غباری که اطراف آن را احاطه کرده است به طور ترجیحی، نور آبی را از رنگ عمدتاً آبی-سفید آن منعکس می‌کند.
همه ستارگان و غبارهای تصویر شده، در کهکشان راه شیری خودمان وجود دارند به استثنای یک استثنای قابل توجه: آن لکه سفید، درست در زیر بتا آفتاب‌پرست، کهکشان IC 3104 است که در دوردست قرار دارد.
غبار بین ستاره‌ای اغلب در جو خنک ستارگان غول‌پیکر ایجاد می شود و توسط نور ستاره، بادهای ستاره‌ای و انفجارهای ستاره‌ای از قبیل ابرنواخترها، در فضا پراکنده می‌شوند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: هودوی پادشاه بال‌ها در زیر کهکشان راه شیری
توضیح: این ساختار صخره‌ای نه تنها سورئال (غریب و تخیلی) است، بلکه واقعی است.
شاید دلیل معروف‌نبودن آن این باشد که کوچکتر از آن چیزی است که می‌توان حدس زد: صخره سنگی، تنها در چند متری زمین معلق است.
به هر صورت، رخنمون پادشاه بال‌ها (King of Wings)، واقع در نیومکزیکوی ایالات متحده، یک نمونه جذاب از نوع غیرعادی ساختار سنگی به نام هودو است (hoodoo). هودوها زمانی ممکن است تشکیل شود که لایه‌ای از یک سنگ سخت، روی لایه‌ای از سنگ‌های نرم‌تر در حال فرسایش قرار می‌گیرد.
پی بردن به جزئیات ترکیب عکس این هودو با آسمان شب، بیش از یک سال طول کشید. علاوه بر انتظار برای یک شب زیبا و مناسب در آسمان پشت با ابرهای کم، پیش‌زمینه باید دقیقاً نسبت به درخشش طبیعی پس‌زمینه به‌طور مصنوعی روشن می‌شد. پس از برنامه‌ریزی و انتظار بسیار، آخرین عکس، همانی که در اینجا نشان داده شده است، در می 2016 گرفته شد.
همسو با نوار افقی، آسمان پس‌زمینه، نوار کهکشان راه شیری را در بالای سر نشان می‌دهد.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: پانورامای فرود آپولو 11
توضیح: آیا اخیراً یک پانوراما (سراسرنما) از دنیای دیگری دیده‌اید؟
این عکس که از اسکن‌های با وضوح بالا از فریم‌های فیلم اصلی جمع‌آوری شده است، بر برهوت باشکوه محل فرود آپولو ۱۱، در دریای آرامش ماه (Moon’s Sea of Tranquility) نظر افکنده است.
این تصاویر 55 سال پیش توسط نیل آرمسترانگ گرفته شده است که از پنجره خود از فضاپیمای ماژول قمری عقاب (Eagle Lunar Module) اندکی پس از فرود در 20 ژوئیه 1969 به بیرون نگاه می‌کند.
قاب سمت چپ (AS11-37-5449) اولین عکسی است که توسط شخصی در دنیایی دیگر گرفته شده است. نازل های رانشگر در پیش‌زمینه در سمت چپ (به سمت جنوب) دیده می‌شوند، در حالی که در سمت راست (غرب)، سایه فضاپیمای عقاب قابل مشاهده است. برای فهم مقیاس، دهانه بزرگ و کم‌عمق سمت راست قطری در حدود 12 متر دارد.
قاب‌هایی که از پنجره‌های ماژول قمری حدود یک ساعت و نیم پس از فرود، قبل از راه رفتن روی سطح ماه گرفته شده‌اند، برای مستندسازی محل فرود، برای حالتی که لزوم به بازگشت زودهنگام باشد، در نظر گرفته شده بودند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: پرتوهای پادنیمتابی در جشنواره سیاره‌ای
توضیح: برای برخی افراد، این نوارهای ظریف نور و سایه، همزمان با غروب خورشید در 11 ژوئیه، در سراسر آسمان کشیده شدند.
این نوارها که به عنوان پرتوهای پادنیمتابی شناخته می‌شوند (anticrepuscular rays)، هنگامی ایجاد می‌شوند که یک ابر بزرگ در نزدیکی افق غربی به صورت یک کُپه بزرگ تشکیل شود و در هنگام غروب خورشید سایه‌های طولانی را در جو ایجاد کند.
به دلیل پرسپکتیو دوربین، به نظر می‌رسد نوارهای نور و سایه به سمت افق شرقی (مقابل) در نقطه‌ای که درست بالای تپه یک قلعه قرن چهاردهمی در نزدیکی برنو جمهوری چک (Brno, Czech Republic) دیده می‌شود، همگرا می‌شوند.
در پیش‌زمینه، ساکنان سیاره زمین، از جشنواره سیاره‌ای (Planet Festival) سالانه منطقه در پارک زیر رصدخانه و افلاک‌نمای برنو لذت می‌برند.
و در حالی که پرتوهای نیمتابی و پادنیمتابی یک پدیده جوی نسبتاً رایج هستند، ولی کره‌های بادی با قطر 10 متری این جشنواره که اجرام منظومه شمسی را نشان می‌دهند کمتر در سیاره زمین دیده می‌شوند.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: مسیه 24؛ ابر ستاره‌ای کمانگیر
توضیح: برخلاف بسیاری از موارد موجود در فهرست معروف اجرام اعماق آسمان چارلز مسیه، M24، یک کهکشان درخشان، خوشه ستاره‌ای یا سحابی نیست.
این شکافی در ابرهای غبار بین ستاره‌ای نزدیک و مات است که امکان مشاهده ستارگان دوردست در بازوی مارپیچی قوس یا کمانگیر (Sagittarius spiral arm) کهکشان راه شیری را فراهم می‌کند.
با دوچشمی یا تلسکوپ کوچک نگاه خود را از میان این شکاف هدایت کنید و آنگاه شما از طریق پنجره‌ای با عرض بیش از 300 سال نوری به ستاره‌هایی در فاصله 10000 سال نوری یا بیشتر از زمین نگاه خواهید کرد.
ستاره‌های درخشان M24 که گاهی اوقات ابر ستاره‌ای کمانگیر کوچک نامیده می‌شود (Small Sagittarius Star Cloud)، در مرکز این منظره ستاره‌ای زیبا حضور دارند.
این میدان دید تلسکوپی که بیش از 6 درجه یا عرض 12 قمر کامل در صورت فلکی قوس را می پوشاند، شامل علائم تاریک B92 و B93 در نزدیکی مرکز M24، همراه با سایر ابرهای غبار و سحابی‌های درخشان به سمت مرکز کهکشان راه شیری است.
منبع: ناسا
تصویر نجومی روز ناسا: گلبول‌های دنباله‌دار
توضیح: این ساختارهای غیرمعمول بین ستاره‌ای چه هستند؟
شکل‌هایی رونده با حاشیه روشن در نزدیکی مرکز این میدان ستاره‌ای غنی در حوالی مرزهای صورت فلکی جنوبی کشتی‌دم (Pupis) و بادبان (Vela) تجمع یافته‌اند.
این گروه از گلبول‌های دنباله‌دار (cometary globules) به وسعت یک سال نوری که از گاز و غبار بین ستاره‌ای تشکیل شده‌اند، حدود 1300 سال نوری از ما فاصله دارد.
نور پرانرژی فرابنفش از ستارگان داغ مجاور، گلبول‌ها را شکل‌دهی کرده و لبه‌های درخشان آنها را یونیزه کرده است. این گلبول‌ها همچنین از بقایای ابرنواختر بادبان (Vela supernova) دور می‌شوند که ممکن است بر شکل‌های برگشتی آنها تأثیر گذاشته باشد.
در درون آنها، هسته‌های گاز سرد و غبار احتمالاً در حال فروریزش به داخل هستند و ستارگان کم‌جرمی را تشکیل می‌دهند، که تشکیل آنها در نهایت باعث پراکنش گلبول‌ها می‌شود. در واقع، گلبول دنباله‌دار CG 30 (در سمت چپ بالا) درخشش کوچک مایل به قرمزی در نزدیکی سر خود دارد که نشانه‌ای از فواره یا جت‌های پرانرژی یک ستاره، در مراحل اولیه شکل‌گیری است.
منبع: ناسا