تصویر نجومی روز ناسا: M63؛ کهکشان مارپیچی فرفری
توضیح: مسیه ۶۳ (Messier 63)، یک کهکشان مارپیچی درخشان در آسمان شمالی، در همین نزدیکی است، حدود ۳۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارد و در صورت فلکی وفادار تازی‌ها یا سگان شکاری (Canes Venatici) قرار گرفته است.
این جهان جزیره‌ای باشکوه که با نام NGC 5055 نیز فهرست‌بندی می‌شود، تقریباً ۱۰۰۰۰۰ سال نوری قطر دارد، تقریباً به اندازه کهکشان راه شیری خودمان. هسته درخشان و بازوهای مارپیچی باشکوه آن، نام محبوب کهکشان، کهکشان آفتابگردان (Sunflower Galaxy)، را به آن بخشیده است.
این نوردهی فوق‌العاده عمیق، حلقه‌های کم‌نور و جریان‌های ستاره‌ای پیچ‌خورده را نیز در هاله کهکشان نشان می‌دهد. این جریان‌های ستاره‌ای که تقریباً ۱۸۰۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشان امتداد دارند، احتمالاً بقایای کهکشان‌های اقماری M63 هستند که در اثر جزر و مد از هم گسیخته شده‌اند.
سایر کهکشان‌های اقماری M63، از جمله کهکشان‌های کوتوله (dwarf galaxies)، را می‌توان در این تصویر میدان دید گسترده قابل توجه مشاهده کرد که می‌توانند در چند میلیارد سال آینده در جریان‌های ستاره‌ای M63 مشارکت داشته باشند.
منبع: ناسا
Curly Spiral Galaxy M63
2025 May 22
Image Credit & Copyright: Alberto Pisabarro
علمآموز – خرداد 1404
بیش از دو دهه است که پهنه‌های وسیعی از ایران با بحران روزافزون ریزگردها مواجه است، و مقّدم بر هر علتی، «تغییر اقلیم» و مداخلات انسانی مسبب اصلی آن است. تغییر اقلیم موجب خشکسالی‌های طولانی، خشک‌شدن تالاب‌ها، رودخانه‌ها و زمین‌های قبلاً حاصلخیز و تبدیل آن‌ها به بیابان و نیز وزش بادهای شدید در منطقه خاورمیانه شده است. برای مثال در کشور عراق ۲٫۵ میلیون هکتار تالاب وجود داشت که تا انتهای دهه 70، تقریباً ۱٫۵ تا ۲ میلیون هکتار از آن‌ها خشک یا کاربری خود را از دست دادند و به کانون ریزگرد تبدیل شدند.
ریزگردها علاوه بر آسیب اقتصادی و اجتماعی از طریق تعطیلی شهرها، مدارس و ادارات، و اثر منفی بر زیرساخت‌هایی مانند شبکه برق، آب، مخابرات و حمل و نقل، اثرات مضری بر محیط زیست و سلامت خاک، گیاهان، موجودات و انسان‌ها دارند. برای مثال قرارگیری مداوم کودکان در معرض هوای آلوده با افزایش ابتلا به آسم، برونشیت، آلرژی، کاهش ظرفیت ریه و حتی اختلالات شناختی همراه است.
سازگاری با این بحران، علاوه بر مسئولیت جمعی بشر در قبال تغییر اقلیم، مستلزم راهکارهای منطقه‌ای با هدف بیابان‌زدایی و مدیریت منابع آب و خاک است، و البته مردم نیز با آموختن تاب‌آوری و به‌کارگیری تمهیدات خودمراقبتی باید برای آن چاره‌جویی کنند. محدودیت تردد در روزهای آلوده بخصوص برای کودکان و سالمندان، استفاده از ماسک مناسب، بستن در و پنجره‌ها و استفاده از دستگاه تصفیه هوا در مناطق با تداوم آلودگی، از آن جمله است.
