دستگاه ام‌آر‌آی (MRI) چگونه کار می‌کند؟

دکتر ریموند دامادیان (Raymond Damadian)، پزشک و دانشمند، سال‌ها تلاش کرد تا دستگاهی بسازد که بتواند با استفاده از آهن‌ربا، بدن انسان را بدون نیاز به جراحی اسکن کند. او به همراه چند دانشجوی فارغ‌التحصیل، یک آهن‌ربای ابررسانا ساخت و یک سیم‌پیچ آنتن را شکل داد. از آنجایی که هیچ‌کس نمی‌خواست اولین فردی باشد که وارد این دستگاه شود، دامادیان خودش داوطلب شد تا اولین بیمار باشد.
با این حال، وقتی وارد دستگاه شد، هیچ اتفاقی نیفتاد. دامادیان سال‌ها تلاش خود را برای اختراعی شکست‌خورده می‌دید، اما یکی از همکارانش جسورانه پیشنهاد کرد که شاید او برای دستگاه خیلی بزرگ باشد. یک دانشجوی فارغ‌التحصیل لاغراندام داوطلب شد تا امتحان کند و در سوم ژوئیه ۱۹۷۷، اولین اسکن ام‌آر‌آی بر روی یک انسان انجام شد. تولید یک تصویر، تقریباً پنج ساعت طول کشید و آن دستگاه اصلی که «Indomitable» نام داشت، اکنون متعلق به مؤسسه اسمیتسونیان (Smithsonian) است.
در تنها چند دهه، استفاده از اسکنرهای تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (magnetic resonance imaging) یا به اختصار MRI به شدت افزایش یافته است. پزشکان ممکن است برای تشخیص بیماری‌هایی مانند اسکلروز چندگانه یا ام اس (multiple sclerosis)، تومورهای مغزی، پارگی رباط‌ها، تاندونیت (tendonitis)، سرطان و سکته مغزی، اسکن ام‌آر‌آی را تجویز کنند. اسکن ام‌آر‌آی بهترین روش برای دیدن داخل بدن انسان بدون بریدن آن است.
ممکن است برای شما که آماده می‌شوید برای یک اسکن ام‌آر‌آی بروید، این امور چندان راحت نباشد. شما باید جواهرات و کارت‌های اعتباری خود را درآورید و سوالات دقیقی درباره تمام وسایل فلزی که ممکن است در بدنتان وجود داشته باشد، پاسخ دهید. شما روی یک صفحه کوچک قرار می‌گیرید و به داخل سوراخی هل داده می‌شوید که به نظر نمی‌رسد به اندازه کافی برای یک نفر بزرگ باشد. شما در معرض سر و صدای زیاد قرار می‌گیرید و باید کاملاً بی‌حرکت دراز بکشید، در غیر این صورت، مجبور خواهید بود دوباره این کار را انجام دهید. و با هر دقیقه، نمی‌توانید جلوی این فکر را بگیرید که در حالی که بدنتان در این دستگاه است، چه اتفاقی برای آن می‌افتد. آیا واقعاً این همه زحمت بهتر از تکنیک‌های تصویربرداری دیگری مانند اشعه ایکس یا سی‌تی اسکن است؟ ریموند دامادیان چه کار بزرگی کرده است؟

تصویر نجومی روز ناسا: کهکشان کلاه‌مکزیکی از وب و هابل

توضیح: این حلقه شناور، به اندازه یک کهکشان است. در واقع، این یک کهکشان است — یا لااقل بخشی از یکی: کهکشان فتوژنیک کلاه‌مکزیکی (Sombrero Galaxy) یکی از بزرگترین کهکشان‌های خوشه کهکشانی سُنبله در نزدیکی ما (Virgo Cluster of Galaxies) است.
نوار تیره غباری که بخش میانی کهکشان کلاه‌مکزیکی را در نور مرئی پنهان می‌کند (پانل پایین) در واقع در نور مادون قرمز (پانل بالا) به خوبی می‌درخشد.
این تصویر درخشش مادون قرمز به رنگ آبی کاذب را نشان می‌دهد که اخیراً توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) مستقر در فضا (JWST) ثبت شده و دیروز منتشر شد، تصویر بالا نیز تصویری آرشیوی است که توسط تلسکوپ فضایی هابل ناسا در نور مرئی گرفته شده است.
کهکشان کلاه‌مکزیکی که با نام M104 نیز شناخته می‌شود، حدود 50000 سال نوری وسعت دارد و در فاصله 28 میلیون سال نوری از ما قرار دارد. M104 را می توان با یک تلسکوپ کوچک در سمت صورت فلکی سنبله (constellation Virgo) دید.
منبع: ناسا

این مطلب توسط خانه علم، مرکز اختصاصی ترویج علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان برای شما آماده شده است.

دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان را بیشتر بشناسیم

دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان (IASBS) که در سال 1371 توسط دکتر یوسف ثبوتی، چهره ماندگار فیزیک ایران، و دکتر محمدرضا خواجه‌پور بنیان‌گذاری شد، یکی از برجسته‌ترین مراکز آموزش عالی کشور در حوزه علوم پایه محسوب می‌شود. این دانشگاه با تمرکز ویژه بر تحصیلات تکمیلی، فضایی پویا برای پژوهش و آموزش در سطح بین‌المللی فراهم کرده است. هدف اصلی IASBS، دستیابی به مرجعیت علمی، انجام پژوهش‌های کاربردی، و تربیت دانشجویانی با دانش عمیق و مهارت‌های نوآورانه است. همکاری‌های گسترده با مراکز علمی داخلی و خارجی، مشارکت فعال در پروژه‌های تحقیقاتی بین‌المللی و انتشار مقالات در مجلات معتبر، از دستاوردهای ارزشمند این دانشگاه به شمار می‌آیند که آن را در ردیف برترین دانشگاه‌های کشور قرار می‌دهد.

این دانشگاه با برخورداری از دانشکده‌های فیزیک، شیمی، ریاضی، علوم زیستی، علوم زمین، و علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات، مجموعه‌ای از رشته‌های تخصصی را ارائه می‌دهد. پژوهشکده‌هایی مانند پژوهشکده تغییر اقلیم و گرمایش زمین و پژوهشکده فناوری‌های نوین، بسترهای مناسبی برای تحقیق و نوآوری فراهم کرده‌اند. نسبت استاد به دانشجو 1 به 9 و حضور تمام‌وقت اساتید و دانشجویان در محیط علمی، تجربه آموزشی منحصربه‌فردی را رقم زده است. فضای باز و بدون دیوار، فعالیت 24 ساعته، و جو صمیمی میان اعضای دانشگاه، دانشگاه تحصیلات تکمیلی را به محیطی الهام‌بخش برای تحصیل و پژوهش تبدیل کرده است. این دانشگاه با کسب رتبه‌های برتر در رتبه‌بندی‌های ملی و بین‌المللی، جایگاه خود را به عنوان یکی از برترین مراکز علمی کشور تثبیت کرده است.

برخی از شاخصه‌های دانشگاه تحصیلات تکمیلی