نانوربات‌ها (nanobots) و کاربردهای آن‌ها

اگر طرفدار فیلم‌های علمی-تخیلی کلاسیک هستید، احتمالاً فیلم “سفر شگفت‌انگیز (Fantastic Voyage)” سال ۱۹۶۶ را دیده‌اید، که در آن یک زیردریایی و خدمه آن به اندازه زیاد کوچک می‌شوند تا بتوانند به داخل جریان خون یک دانشمند تزریق شوند تا لخته خونی در مغز وی را برطرف کنند. نیم‌قرن بعد، این گمانه هنوز تا حدودی غیر محتمل به نظر می‌رسد، زیرا ما هنوز فرآیندی برای کوچک‌سازی اشیاء، توسعه نداده‌ایم چه برسد به انسان‌ها.

اما احتمالاً نیازی به کوچک‌سازی خودمان نخواهیم داشت، چرا که دانشمندان نانوربات‌هایی – ربات‌های ریزمیکروسکوپی ساخته شده از دی‌ان‌ای DNA – را توسعه داده‌اند که ممکن است روزی بتوانند در داخل بدن ما حرکت کرده و از داخل، فرآیندهای پزشکی را انجام دهند.

بشریت اخیراً گامی رو به جلو به سمت این آینده برداشته است، و این زمانی معلوم شد که دانشمندانی از فلسطین اشغالی افشاء کردند که یک نوع جدید از رابط مغز-ماشین (brain-machine interface) را توسعه داده‌اند که برای اولین بار به یک اپراتور انسانی امکان داده است که به‌راحتی با استفاده از افکار خود، یک نانوربات کاشته‌شده در داخل بدن یک موجود زنده (در اینجا یک سوسک) را کنترل کند.

در مقاله‌ای در مجله علمی  PLOS ONE، این محققان آزمایشات خود را شرح داده‌اند که شامل ساخت و آموزش یک الگوریتم کامپیوتری برای تشخیص الگوهای امواج مغزی تولید شده توسط یک فرد در حال انجام محاسبات (ریاضیات) ذهنی بود. آن فرد یک دستگاه به نام کلاه EEG را برای انتقال امواج مغزی به نرم‌افزار کامپیوتری، پوشیده بود. کلاه EEG به یک سیم‌پیچ الکترومغناطیسی متصل بود، و نانوربات‌ها به سوسک‌ها تزریق شدند و در درون سیم‌پیچ قرار داده شدند.

با فکر کردن درمورد ریاضیات و حساب، اپراتور انسانی می‌توانست باعث شود که یک دریچه ساده در داخل نانوربات‌ها باز شده و یک داروی رنگ‌شده با ماده فلوئورسنت را در داخل سوسک‌ها آزاد کند.

اما در نهایت این مردم، و نه حشرات، هستند که از نانوربات‌های انتقال‌دهنده دارو سود خواهند برد. دانشمندان تصور می‌کنند که این فناوری، روزی برای درمان اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی (Schizophrenia)، افسردگی (Depression)، کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD) و اوتیسم (Autism) استفاده خواهد شد. به جای دادن قرص به فرد بیمار برای خوردن، روان‌پزشکان می‌توانند به آنها نانوربات‌هایی تزریق کنند که برای پاسخگویی به ناهنجاری‌ها در فعالیت امواج مغزی فرد، آموزش دیده باشند.

یک دستگاه کوچک قابل پوشیدن (هنوز در حال توسعه) فعالیت EEG را تشخیص می‌دهد. بنابراین، به عنوان مثال، ربات‌ها اگر دستگاه تشخیص دهد که فردی مبتلا به ADHD در حال از دست دادن تمرکز است برایش یک دُز ریتالین (Ritalin) تجویز خواهند کرد. ساچار آرنون (Sachar Arnon)، یکی از نویسندگان همکار این مطالعه، به مجله New Scientist توضیح داد که این فناوری “می‌تواند حالت‌های مغزی که زیربنای ADHD  یا اسکیزوفرنی هستند را ردیابی کند… و می‌توان آن را بر حسب نیازهای هر شخص، شخصی‌سازی کرد.”