بر اساس یک مطالعه جدید از دانشگاه کپنهاگ، زمین نه در صد میلیون سال، بلکه تنها طی چند میلیون سال، بسیار سریعتر از آنچه قبلا تصور می‌شد، از طریق جذب سریع سنگریزه‌ها، گرد و غبار و ذرات یخی شکل گرفت. این یافته احتمال وجود سیارات قابل سکونت دیگر در کیهان را به این دلیل که آب محصول جانبی این فرآیند شکل‌گیری است، افزایش می‌دهد. یعنی این فرایند به طور طبیعی علاوه بر تشکیل زمین، منجر به تشکیل آب هم شده است.
وقتی در زندگی روزمره خود قدم می‌زنیم، ممکن است اغلب به خود زمین فکر نکنیم. با این حال، این سیاره پایه و اساس وجود ماست و هوایی که تنفس می‌کنیم، آبی که می‌نوشیم و گرانشی که ما را روی زمین نگه می‌دارد را فراهم می‌کند.
تا همین اواخر، محققان بر این باور بودند که بیش از 100 میلیون سال طول کشید تا زمین شکل بگیرد و آب در اثر برخوردهای کاملاً تصادفی زمین با سیارک‌های غنی از آب مانند دنباله‌دارها به زمین منتقل شده است. با این حال، یک مطالعه جدید از دانشگاه کپنهاگ نشان می‌دهد که شکل‌گیری زمین ممکن است یک شانس و اتفاق صرف نبوده باشد.
نظریه جدید تشکیل زمین
پروفسور مارتین بیزارو از موسسه گلوب و یکی از نویسندگان این مطالعه توضیح می‌دهد: «ما نشان دادیم که زمین از تجمع بسیار سریع سنگریزه‌های کوچک در حد میلی‌متر تشکیل شده است. در این مکانیسم، زمین تنها در چند میلیون سال شکل گرفت. به نظر می‌رسد که وجود آب روی زمین نیز محصول جانبی شکل‌گیری آن بوده است.
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که زمین بسیار سریعتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد ایجاد شده است و وجود آب نتیجه پیش‌بینی‌پذیر این فرآیند شکل‌گیری است. این اطلاعات پیامدهای مهمی برای درک ما از سیارات خارج از منظومه شمسی دارد.
پیامدهایی برای زیست‌پذیری در کهکشان
بیزارو می‌گوید: «با این مکانیسم جدیدِ تشکیل سیاره زمین، شانس داشتن سیارات قابل سکونت در کهکشان بسیار بیشتر از آن چیزی است که قبلاً فکر می‌کردیم. سکونت‌پذیری، پتانسیل یک سیاره برای داشتن مواد مناسب در سطح خود برای توسعه حیات است و آب یک عنصر کلیدی برای تشکیل حیات است.
استادیار مارتین شیلر، یکی دیگر از نویسندگان این پژوهش، توضیح می‌دهد: «مردم برای مدت طولانی درباره چگونگی تشکیل سیارات بحث کرده‌اند. یک نظریه این است که سیارات از برخورد تدریجی اجسام تشکیل می‌شوند و به تدریج اندازه آنها در طول 100 میلیون سال افزایش می‌یابد. در این سناریو، وجود آب روی زمین، به نوعی رویداد تصادفی نیاز دارد.
نقش ذرات غبار در شکل‌گیری زمین
با این حال، یک تغییر اساسی در این باور توسط مطالعه جدید معرفی شده است که نظریه جدیدی از خلقت زمین ارائه می‌دهد. آیزاک اونیت، دانشجوی دکتری و نویسنده مسئول این مطالعه می‌گوید: دیسکی چرخان در اطراف خورشید جوان وجود داشت که در آن سیارات منظومه شمسی در حال رشد بودند. این دیسک پر از ذرات ریز گرد و غبار بود. در این دیسک، هنگامی که یک سیاره به اندازه معینی می‌رسد، به نوعی مانند یک جاروبرقی عمل می‌کند و تمام گرد و غبار اطراف خود را خیلی سریع می‌مکد، که این اتفاق به رشد آن به اندازه زمین در تنها چند میلیون سال کمک می‌کند.
این “جاروبرقی” ذرات کوچک غبار، نقش اساسی در شکل‌گیری زمین ایفا کرد و تضمین کرد که آب به سیاره ما می‌رسد. این دیسک همچنین حاوی ذرات یخی بود که همراه با گرد و غبار جذب شدند و به حضور آب در طول شکل‌گیری زمین کمک کردند. این یافته جدید، احتمال وجود آب در سیارات دیگر را افزایش می‌دهد.
پیش‌بینی آب در سیارات دیگر
«این نظریه پیش‌بینی می‌کند که هرگاه سیاره‌ای مانند زمین تشکیل شود، روی آن آب خواهید داشت. اگر به منظومه سیاره‌ای دیگری بروید که در آن سیاره‌ای وجود دارد که به دور ستاره‌ای به اندازه خورشید می‌چرخد، اگر این سیاره در فاصله مناسب از خورشیدش باشد، باید آب داشته باشد».
این محققان از ایزوتوپ‌های سیلیکون برای درک مکانیسم‌ها و مقیاس‌های زمانی تشکیل سیاره استفاده کردند. این تیم با تجزیه و تحلیل ترکیب ایزوتوپی بیش از 60 شهاب‌سنگ و جرم سیاره‌ای مختلف، روابط ژنتیکی را بین سیارات سنگی، مانند زمین و مریخ، و سایر اجرام آسمانی ایجاد کرد. این رویکرد، بینشی را در مورد نوع مواد سازنده‌ای که برای تشکیل زمین گرد هم آمده بودند و فرآیندی که توسط آن این مواد گرد آمدند، ارائه می‌دهد.
نتایج این پژوهش در نشریه نیچر منتشر شده است.
منبع: scitechdaily.com
ترجمه: کادر اجرایی خانه علم دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان
