تصویر نجومی روز ناسا: سه شیر
توضیح: این گروه محبوب، در آسمان اوایل عصر در اطراف اعتدال ماه مارس (نوروز-م) و بهار نیمکره شمالی جست و خیز می‌کنند. این سه کهکشان با شکوه معروف به سه شیر (Leo Triplet) که در صورت فلکی برجسته شیر ( constellation Leo) یافت می‌شوند، در اینجا در یک میدان دید نجومی جمع شده‌اند.
این‌ها که وقتی حتی با تلسکوپ‌های معمولی هم عکس‌برداری می‌شود، جمعیت (بینندگان) را خوشحال می‌کنند، می‌توان آنها را به‌صورت جداگانه به‌عنوان NGC 3628 (پایین سمت چپ)، M66 (وسط سمت راست)، و M65 (مرکز بالا) معرفی کرد.
هر سه، کهکشان‌های مارپیچی (spiral galaxies) بزرگی هستند، اما تمایل دارند که متفاوت از هم به نظر برسند، زیرا قرص‌های کهکشانی آنها در زوایای مختلفی نسبت به خط دید ما کج شده است. NGC 3628 که با نام کهکشان همبرگر (Hamburger Galaxy) نیز شناخته می‌شود، به‌طور وسوسه‌انگیزی به‌صورت رو به لبه دیده می‌شود، با خطوط مبهم غباری که بر روی صفحه کهکشانی پف‌کرده‌اش می‌پیچد. دیسک های M66 و M65 هر دو به اندازه کافی متمایل هستند تا ساختار مارپیچی خود را به نمایش بگذارند.
فعل و انفعالات گرانشی بین کهکشان‌های این گروه، نشانه‌های گویایی از جمله دم کشندی و دیسک تاب‌دار و متورم NGC 3628 و بازوهای مارپیچی M66 را به جا گذاشته است.
این منظره باشکوه از منطقه، بیش از 1 درجه (دو ماه کامل) در آسمان وسعت دارد. این قاب که با یک تلسکوپ از سودا نثیل (Sawda Natheel)، قطر، سیاره زمین گرفته شده است، و بیش از نیم میلیون سال نوری را در فاصله 30 میلیون سال نوری تخمین‌زده‌شده برای سه شیر پوشش می‌دهد.
منبع: ناسا
The Leo Trio
2025 March 21
Image Credit & Copyright: Rabeea Alkuwari
تبریک نوروز 1404
آدمی، در جهانی که ما تاکنون و به لطف علم می‌شناسیم، موجودی خاص و منحصر به فرد است و لااقل تا به امروز، موجودی شبیه به او بر روی زمین نزیسته است. انسان واجد مشخصاتی است که او را ابرقدرت مطلق زمین و اول‌شخص دست‌درازی و دست‌اندازی به طبیعت ساخته است.
اما چه چیزی انسان را تا به این اندازه متفاوت و ویژه ساخته است؟ تاریخ بشر نشان می‌دهد که مهارت ابزارسازی یک برگ برنده در دنیای وحشی و یک موتور پیشرفت تاریخی برای بشر بوده است. با این حال، تا قرون متمادی، پیشرفت چشمگیری در وضع زندگی بشر وجود نداشته است چرا که همین ابزارسازی هم بسیار به کندی متحول می‌شده است: دستیابی به آتش، چرخ، آهن، مس، قلع و…. هر کدام عصری از تاریخ بشر را تعریف و آغاز نموده‌اند پس برخی مزیت آدمی را به دیگر موجودات ابزارسازی وی می‌دانند. مزیت‌های دیگری همچون داشتن آگاهی از خویشتن، احساسات پیشرفته و پیچیده، هنر و زبان پیچیده نیز از ویژگی‌هایی است که برای تمایز آدمیزاد از دیگر موجودات برشمرده می‌شود.
با این حال، شاید و فقط شاید، یک ویژگی، برتر از همه این‌ها و منبع همه این‌ها باشد و آن «قابلیت تفکر انتزاعی و منطقی» است که تا جایی که می‌دانیم هیچ موجود دیگری حتی به نزدیکی آن نیز نرسیده است. تفکر انتزاعی همانگونه که از نام آن پیداست به ساز و کار ذهن برای درک مفاهیم، قواعد، اصول، ربط و خط دنیا بدون آنکه ملموس و محسوس باشد اشاره دارد. ساده‌تر آنکه تفکر انتزاعی یعنی فکر کردن به چیزهایی که وجود آنها محسوس نیست. محصول این نوع تفکر چیست؟ ریاضیات، فیزیک، علوم کامپیوتر، هنر، اقتصاد، معماری، علوم اجتماعی، فلسفه، تکنولوژی….و البته دین!
آری، بشر به واسطه تفکر خود، بویژه تفکر انتزاعی و منطقی، موفق شد بر تارک گیتی بنشیند و ارباب طبیعت باشد.
بشر در تاریخ خود هرچه پیش تر آمد، سرعت تحولات و کشفیات و پیشرفت‌هایش بیشتر شد و اکنون در عصر انفجار اطلاعات و علوم و فنون هستیم و آنقدر سرعت تغییرات بالاست که همه ما در عمر کوتاه خودمان شاهد تغییرات متوالی تکنولوژی بوده‌ایم و برایمان عجیب است که بشنویم کودک 2000، 1500 و 1000 سال پیش به احتمال زیاد در یک بستر واحد از نظر دانش، فناوری و فرهنگ می‌زیسته‌اند و مثل هم می‌اندیشیده، می‌پوشیده و می‌زیسته‌اند. آری، فاصله دنیای کودکان ما از ما، احتمالاً بیش از فاصله هزاران ساله خواهد بود و این سرعت سرسام‌آور، نیازمند آمادگی نسل بشر برای این تغییرات است. گفته می‌شود در دنیای جدید افرادی موفق خواهند بود که خود را با تغییرات سریع تطبیق می‌دهند.
در فرهنگ ایرانی، هر سال، در انتهای زمستان، مردمان این جغرافیای زیبا، با ترتیبات و آدابی که می‌دانید و می‌دانیم برای تغییرات شگرف بهار آماده می‌شده‌اند و خود را با تغییر طبیعت وفق می‌داده‌اند. ما آموخته‌ایم که با تغییر طبیعت با خوی نیک و ضرباهنگی هماهنگ، همراه شویم. پس بیایید خودمان را برای دنیای هوش مصنوعی و یکه‌تازی بی‌چون و چرای علم آماده سازیم…
تحول و تغییر از زمستان به تابستان بر شما مبارک.
سال نو شما سرشار از موفقیت، بهروزی و شادی.
با احترام،
مهدی دارائی،
مدیر خانه علم،
اول فروردین 1404
علمآموز – فروردین 1404
متوسط مصرف آب هر ایرانی در یک شبانه‌روز حدود 235 لیتر است در حالی که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته حدود 150 لیتر است.
پرمصرف‌ترین بخش خانگی، استحمام‌کردن و پس از آن مصرف در آشپزخانه برای شستشوی ظروف و لباس است.
هر خانواده، سالانه حدود ۲۳ هزار لیتر برای شستن ظرف‌ها استفاده می‌کنند. جالب است بدانید برای شستشوی دستی ظروفِ هر نوبت غذاییِ یک خانواده متوسط تا پرجمعیت، حدود 65 تا 100 لیتر آب مصرف می‌شود در حالی که با شستشوی همین مقدار ظروف با ماشین ظرفشویی بین 10 تا 15 لیتر آب مصرف خواهد شد. به عبارت دیگر، با استفاده از ماشین ظرفشویی، می‌توان حتی بیش از 85 درصد در آب مصرفی برای شستشوی ظروف صرفه‌جویی کرد.
بسیاری از خانوارهای ایران، با وجود داشتن ماشین ظرفشویی به ندرت از این وسیله استفاده می‌کنند.
