تصویر نجومی روز ناسا: تصویر موزاییکی هابل از کهکشان آندرومدا
توضیح: بزرگترین عکس موزائیکی که تاکنون از داده‌های تصویری تلسکوپ فضایی هابل سر هم شده است، نمای پانورامایی از کهکشان مارپیچی همسایه ما آندرومدا است.
موزاییک کامل کهکشان آندرومدا هابل با 600 فریم همپوشانی که از رصدهای انجام شده از ژوئیه 2010 تا دسامبر 2022 جمع آوری شده اند، ناحیه‌ای تقریباً به وسعت شش ماه کامل را در آسمان سیاره زمین در بر می‌گیرد.
یک نسخه برش خورده از آن، نشان داده شده در بالا، تقریباً دو ماه کامل عرض دارد و تا حدی هسته و بازوهای مارپیچی داخلی آندرومدا را در بر گرفته است.
کهکشان آندرومدا ( Andromeda Galaxy) که با نام M31 نیز شناخته می‌شود، 2.5 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد. که آن را به نزدیک‌ترین کهکشان مارپیچی بزرگ به راه شیری خودمان تبدیل می‌کند.
چشم‌انداز ما از راه شیری مارپیچی (به سوی این کهکشان) به منظره محل خورشید، ستاره‌ای که در قرص کهکشانی کهکشان راه شیری یافت می‌شود، گره خورده است. اما موزاییک باشکوه آندرومدا هابل، نمایی گسترده از یک کهکشان مارپیچی بزرگ را از بیرون ارائه می‌دهد.
مجموعه داده‌های جامع و دقیق هابل که در عرض کهکشان آندرومدا گسترش می‌یابد به اخترشناسان اجازه می‌دهد تا یک کاوش کل‌نگر بی‌سابقه در اسرار ساختار و تکامل این کهکشان مارپیچی داشته باشند.
منبع: ناسا
Hubble’s Andromeda Galaxy Mosaic
2025 February 21
Image Credit: NASA, ESA, Hubble Mission, B. F. Williams (Univ Washington), Z. Chen (Univ Washington), L. C. Johnson (Northwestern), Processing; Joseph DePasquale (STScI)
هیپوتالاموس، دستیار ارباب غدد
ناراحت؟ گرسنه؟ عصبانی؟ سرحال؟ بی‌حال؟ همهٔ این حالت‌ها و بسیاری دیگر تحت کنترل یک ناحیهٔ کوچک در انتهای مغز شماست. با هیپوتالاموس (Hypothalamus) آشنا شوید.
هیپوتالاموس که بین غدهٔ هیپوفیز (Pituitary gland) و تالاموس (Thalamus) واقع شده، نقشی (استعاری) در لیست بلندی از عملکردهای بدنی دارد، اما مسئولیت اصلی آن حفظ تعادل بدن یا همان هموستاز (Homeostasis)(هموستاز یا هم‌ایستائی در زیست‌شناسی به معنای حفظ پایداری محیط داخلی بدن و ثابت نگه داشتن شرایط فیزیکی و شیمیایی آن است – مترجم) است. بدن شما همیشه به دنبال راهی برای بازگشت به هموستاز است و وقتی همه‌چیز از حالت طبیعی خارج می‌شود، به شما هشدار می‌دهد. به عنوان مثال، احساس گرسنگی علامت بدن شماست برای اینکه به شما بگوید نیاز به تأمین انرژی دارد و باید دوباره نیرو بگیرد تا هموستاز را بازیابی کند. این سیگنال‌های کوچک حاصل عملکرد هیپوتالاموس شماست.
ویکتوریا آلبینا، پرستار خانواده، گیاه‌درمانگر و مربی زندگی مستقر در نیویورک می‌گوید: “این ناحیه مسئول کنترل سیستم عصبی غیر ارادی است”. “هیپوتالاموس سیگنال‌ها را با هیپوفیز هماهنگ می‌کند. بنابراین، بر تشنگی، تنظیم دما، احساس گرسنگی، خواب، تنظیم انرژی، حالت روحی و عملکرد تولید مثلی تأثیر دارد. ”
سیستم عصبی غیر ارادی
سیستم عصبی غیر ارادی (autonomic nervous system) مسئول تنظیم عملکردهای کلیدی غیر ارادی بدن شماست، به معنای همهٔ چیزهایی که نیازی به کنترل آنها به‌طور خودآگاه ندارید، اما برای بقای شما مهم هستند. همه چیز، از تسریع نرخ ضربان قلب و افزایش فشار خون هنگام ضرورت (سیستم عصبی خودکار یا sympathetic nervous system) تا کاهش نرخ ضربان قلب و افزایش فعالیت روده‌ها هنگام لزوم (سیستم عصبی غیرخودکار یا parasympathetic nervous system).
غدهٔ هیپوفیز (pituitary gland) معمولاً به عنوان “غدهٔ رئیس” (master gland) شناخته می‌شود زیرا سایر غده‌های هورمونی مانند تیروئید (Thyroid)، غدد فوق کلیوی، تخمدان‌ها و بیضه‌ها را کنترل می‌کند. هیپوتالاموس به عنوان یک مرکز ارتباطی برای هیپوفیز عمل می‌کند و به شکل هورمون‌ها به آن پیام می‌فرستد. این پیام‌های هورمونی سپس تولید و ترشح هورمون‌های دیگر از هیپوفیز را تحت تأثیر قرار می‌دهند که بر سایر غده‌ها و اندام‌های بدن تأثیر می‌گذارد.
بنابراین، بله، هیپوتالاموس مسئولیت‌های زیادی دارد. در اینجا خلاصه‌ای از برخی از عملکردهای اصلی بدن که هیپوتالاموس سالم کنترل می‌کند آورده شده است:
• دمای بدن
• حالت روحی
• گرسنگی
• تشنگی
• میل جنسی
• نرخ ضربان قلب
• ترشح هورمون‌ها، به ویژه هورمون‌های مربوط به هیپوفیز
آلبینا می‌گوید: “هیپوتالاموس با هیپوفیز صحبت می‌کند و سپس هیپوفیز سیگنال‌ها را از طریق سیستم‌های پیچیده به تیروئید و از طریق کانال‌های دیگر به تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی می‌فرستد.” او می‌افزاید: “هرگاه در ارتباط بین هیپوتالاموس و هیپوفیز مشکلی پیش بیاید، می‌تواند مشکلاتی در پایین‌دست ایجاد کند.”
اگر تا بحال دربارهٔ عبارت پزشکی جایگزین “خستگی فوق کلیوی (adrenal fatigue)”، به عنوان اصطلاح توصیف‌کنندهٔ مجموعه‌ای از علائم مربوط به غدد فوق کلیوی شنیده‌اید، ریشهٔ نظری آن همین مشکل ارتباطی است. آلبینا می‌گوید که یک مشکل ارتباطی بین هیپوتالاموس و هیپوفیز می‌تواند منجر به اختلالات هورمونی در اندام‌های تولید مثلی، مشکلات تیروئید و موارد دیگر شود. “و زمانی که این ارتباط بین هیپوتالاموس و هیپوفیز به درستی کار نمی‌کند، می‌توانید افسرده و مضطرب باشید و مشکلات مدیریت متابولیک (به مجموعه‌ای از واکنش‌های شیمیایی پایدار در اندام‌ها گفته می‌شود – مترجم) نیز تجربه کنید.” خستگی به طرز شایعی نیز معمول است.
چون هیپوتالاموس در ایفای نقش‌های زیادی در تأثیرگذاری بر هورمون‌ها مشارکت دارد، تشخیص مشکلات آن هنگامی که اختلالی پیش می‌آید می‌تواند دشوار باشد. اما چند مسئله می‌تواند به ایجاد اختلال هیپوتالاموسی کمک کند، از جمله علل ژنتیکی؛ آسیب‌های ناشی از ضربه، جراحی یا پرتو درمانی؛ عفونت؛ یا التهاب یا تومورها در اطراف هیپوتالاموس. اختلالات خوردن، سوء تغذیه و خونریزی بیش از حد نیز می‌توانند از عوامل مؤثر دیگر باشند. چند علامت که نشان می‌دهد هیپوتالاموس شما دچار مشکل است شامل موارد زیر است:
• افزایش گرسنگی
• افزایش سریع وزن
• کاهش نرخ ضربان قلب
• تشنگی شدید
• دفع ادرار مکرر
• دمای پایین بدن
• عدم میل جنسی
• تحریک‌پذیری
• تغییرات خلق و خو
• اضطراب
در حالی که اختلال شدید هیپوتالاموسی می‌تواند در ایجاد شرایط جدی مانند دیابت بی‌مزه (diabetes Insipidus) (در این حالت کلیه‌ها ممکن است آب بیش از حدی را تخلیه کنند) و سندرم پرادر-ویلی (Prader-Willi syndrome) (یک اختلال ارثی که باعث میل دائمی به غذا می‌شود) نقش داشته باشد، هیپوتالاموس کم‌کار می‌تواند عامل مشکلات روزمره حالت روحی، اشتها، میل جنسی و دیگر موارد باشد. به همین دلیل است که پزشکان جامع‌‌نگری مانند آلبینا اغلب رویکردهای جامع را برای حمایت از هیپوتالاموس و تمام قدرت تأثیرگذاری هورمونی آن توصیه می‌کنند.
“زمانی که در مسیرهای سیگنال‌دهی محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-غده فوق کلیوی [HPA] اختلالی به‌وجود آید، می‌تواند منجر به کاهش تحمل استرس، احساس استرس و اضطراب و همچنین احساس “خستگی اما بی‌خوابی” در شب‌ها شود.” او می‌گوید: “برای بیمارانم عمدتاً مراقبه نفس و هر نوع کاهش استرس، بهداشت خواب و سازگاری‌ها تجویز می‌کنم — رویدولا (Rhodiola) در صبح (نوعی گیاه به اسم ریشه طلایی که مصرف آن خصوصاً در صبح خواص فراوانی دارد – مترجم)، آشواگاندا (Ashwagandha) در شب (نوعی میوه‌ای به اسم گیلاس زمستانی که مصرف آن خصوصا در شب خواص زیادی دارد – مترجم)، و تولسی (Tulsi) ( نوعی گیاه دارویی به اسم ریحان مقدس – مترجم) در طول روز، سه مورد ساده هستند که برای اکثر مردم مؤثر است.”
برخی راه‌های خودجوش برای حمایت از یک هیپوتالاموس سالم شامل خوردن یک رژیم غذایی متعادل، حفظ یک برنامه خواب خوب و گنجاندن فعالیت جسمانی در زندگی شماست.
حالا این نکته جالب است
نام “هیپوتالاموس” از واژه‌های یونانی “هایپو (Hypo)” (زیر) و “تالاموس (Thalamus)” (اتاق) نشأت می‌گیرد. احتمالاً شگفت‌انگیز نیست که این ناحیه از مغز را در زیر تالاموس، مادهٔ خاکستری دوساختاری مرکزی که مسئول دریافت اطلاعات از گیرنده‌های حسی است، پیدا کنید.
نویسنده: Michelle Konstantinovsky
مترجم: فؤاد پورفائز
منبع: howstuffworks.com
نیرو چیست؟ چهار نیروی اساسی طبیعت کدامند؟
در حالی که شما در مقابل کامپیوتر خود نشسته‌اید و این مقاله را می‌خوانید، ممکن است از نیروهای زیادی که بر شما تأثیر می‌گذارند، بی‌خبر باشید. اما نیرو چیست؟
نیرو (Force) یک مفهوم بنیادی در دنیای فیزیک است و نقش حیاتی در زندگی روزمره ما ایفا می‌کند. نیرو مسئول حرکت و رفتار اشیاء، عملکرد ماشین‌ها و حتی ساختار جهان ماست. انواع مختلف نیرو بسته به جرم آنها و جهت نیروی اعمال شده، به طور متفاوتی بر اشیاء مختلف تأثیر می‌گذارند.
بیایید به نیرو پرداخته، هر نیروی بنیادی را بررسی کنیم، ببینیم چه کاری انجام می‌دهد، چگونه کشف شده و چگونه با دیگر نیروها ارتباط دارد.
خون چگونه کار می‌کند؟
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که خون از چه چیزی تشکیل شده است؟ احتمالاً به این موضوع خیلی فکر نمی‌کنید، مگر اینکه مجبور باشید خون بکشید، آن را اهدا کنید یا جریان آن را پس از یک آسیب قطع کنید. اما خون رایج‌ترین بخش بدن است که آزمایش می‌شود و واقعاً رودخانهٔ زندگی است. هر سلول در بدن، مواد مغذی خود را از خون دریافت می‌کند. درک خون به شما کمک می‌کند تا زمانی که پزشک نتایج تست‌های خون شما را توضیح می‌دهد، بهتر بفهمید. علاوه بر این، شما چیزهای شگفت‌انگیزی دربارهٔ این مایع شگفت‌انگیز و سلول‌های آن خواهید آموخت.
خون ترکیبی از دو جزء است: سلول‌ها (Cells) و پلاسما (Plasma). قلب، خون را از طریق شریان‌ها، مویرگ‌ها و رگ‌ها پمپاژ می‌کند تا اکسیژن و مواد مغذی را به هر سلول بدن برساند. خون همچنین محصولات زائد را از بدن خارج می‌کند.
بدن انسان بالغ به طور تقریبی دارای 5 لیتر (5.3 کوارت (واحدی برای اندازه گیری حجم بوده و برابر با یک چهارم از یک گالون است -م) خون است که 7 تا 8 درصد از وزن بدن یک فرد را تشکیل می‌دهد. تقریباً 2.75 تا 3 لیتر از خون را پلاسما تشکیل می‌دهد و بقیه، بخش سلولی آن است.
پلاسما، بخش مایع خون است. سلول‌های خونی، مانند گلبول‌های قرمز، در پلاسما معلق هستند. همچنین، الکترولیت‌ها، مواد مغذی و ویتامین‌ها (که از روده‌ها جذب شده یا توسط بدن تولید می‌شوند)، هورمون‌ها، عوامل لخته‌سازی و پروتئین‌هایی مانند آلبومین (Albumin) و ایمونوگلوبولین‌ها (Immunoglobulins) (پادتن‌هایی برای مقابله با عفونت) در پلاسما حل شده‌اند. پلاسما مواد موجود در خود را در حین گردش در سراسر بدن توزیع می‌کند.
بخش سلولی خون شامل گلبول‌های قرمز (RBCs)، گلبول‌های سفید (WBCs) و پلاکت‌ها (Platelets) است. گلبول‌های قرمز، اکسیژن را از ریه‌ها حمل می‌کنند؛ گلبول‌های سفید به مقابله با عفونت کمک می‌کنند و پلاکت‌ها بخش‌هایی از سلول‌ها هستند که برای لخته‌سازی استفاده می‌شوند. تمامی سلول‌های خونی در مغز استخوان تولید می‌شوند. در دوران کودکی، بیشتر استخوان‌ها خون تولید می‌کنند. با افزایش سن، این فرایند تدریجاً به استخوان‌های ستون فقرات (مهره‌ها)، جناغ سینه (استرنوم)، دنده‌ها، لگن و قسمت‌های کوچکی از استخوان‌های بالای دست و پایینی پا محدود می‌شود. مغز استخوانی که به طور فعال سلول‌های خونی تولید می‌کند، مغز استخوان قرمز (Red Marrow) نامیده می‌شود و مغز استخوانی که دیگر سلول‌های خونی تولید نمی‌کند، مغز استخوان زرد (Yellow Marrow) نامیده می‌شود. فرآیندی که به وسیله آن بدن خون تولید می‌کند، خون‌سازی (Hematopoiesis) نامیده می‌شود. همه سلول‌های خونی (RBCs، WBCs و پلاکت‌ها) از یک نوع سلول به نام سلول بنیادی خون‌ساز پرتوان (Pluripotential Hematopoietic Stem Cell) تولید می‌شوند. این گروه از سلول‌ها توانایی تشکیل هر یک از انواع مختلف سلول‌های خونی و همچنین بازتولید خود را دارند. این سلول سپس به سلول‌های بنیادی مأمور (committed stem cells) تبدیل می‌شود که سلول‌های خونی خاصی را تولید خواهند کرد.
مغز چگونه کار می‌کند؟
هر حیوانی که به ذهنتان می‌رسد – پستانداران، پرندگان، خزندگان، ماهیان، دوزیستان – مغز دارد. اما مغز انسان منحصر به فرد است. اگرچه بزرگترین نیست، ولی به ما قدرت صحبت کردن، تصور کردن و حل کردن مسائل را می‌دهد. مغز ما واقعاً یک اندام شگفت‌انگیز است.
مغز وظایف شگفت‌انگیزی را انجام می‌دهد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• کنترل دمای بدن، فشار خون، ضربان قلب و تنفس.
• پذیرش سیلابی از اطلاعات درباره‌ی دنیای اطراف شما از جانب حواس مختلفتان (مانند دیدن، شنیدن، بویایی، چشایی و لمس).
• مدیریت حرکات بدنی شما هنگام راه رفتن، صحبت کردن، ایستادن یا نشستن.
• این امکان را برایتان فراهم می‌کند که فکر کنید، خواب ببینید، استدلال کنید و احساسات را تجربه کنید.
تمام این وظایف توسط اندامی که به اندازه یک گل کلم کوچک است، هماهنگ، کنترل و تنظیم می‌شود.
مغز شما، نخاع و اعصاب محیطی یک سیستم پردازش و کنترل اطلاعات پیچیده و یکپارچه به نام سیستم عصبی مرکزی (Central Cervous System) شما را تشکیل می‌دهند. این‌ها به‌طور هم‌زمان همه جنبه‌های آگاهانه و ناآگاهانه زندگی‌تان را تنظیم می‌کنند. مطالعه علمی مغز و سیستم عصبی به نام علوم اعصاب (Neuroscience) یا نوروبیولوژی (Neurobiology) شناخته می‌شود. به دلیل وسعت این حوزه و پیچیدگی مغز و سیستم عصبی، این مقاله با اصول اولیه شروع خواهد شد و به شما مروری بر این اندام پیچیده ارائه می‌دهد.
ما ساختارهای مغز را بررسی کرده و توضیح خواهیم داد که هر بخش چگونه عملکردهای روزمره ما را کنترل می‌کند، از جمله کنترل حرکتی، پردازش بینایی، پردازش شنوایی، حس، یادگیری، حافظه و احساسات.