برنده مسابقه هفته (7) – تابستان 1403
به اطلاع همران عزیز خانه علم میرساند که پس از بررسی برگههای پاسخنامههای دریافتی توسط کمیته علمی مسابقه هفته، برنده مسابقه این هفته به شرح زیر اعلام میشود.
گرانش چیست؟
گرانش یا جاذبه (gravity) نیرویی است که ما هر روز آن را تجربه میکنیم، اما هنوز تا حدی رازآلود باقی مانده است. این نیرو دلیلی است که ما بر روی زمین ثابت هستیم و اجسام وقتی رها میشوند، سقوط میکنند. اگرچه نظریههای متعددی برای توضیح گرانش وجود دارد، دانشمندان هنوز به طور کامل آن را درک نکردهاند.
در این مقاله، با بررسی نظریههای نیوتن و اینشتین درباره گرانش، بحث در مورد دیدگاههای جدیدتر و نگاهی به نقش گرانش در منظومه شمسی و زندگی روزمره ما به این سؤال یعنی “گرانش چیست؟” پاسخ خواهیم داد.
نقشهبرداری از مغز چگونه انجام میشود؟
مغز انسان مجموعهای پیچیده از ۱۰۰ میلیارد نورون و سلولهای پشتیبان است. ما میتوانیم تمام عمر خاطرات خود را در آن ذخیره کنیم. میتوانیم از آن برای نوشتن شعر و ساختن هواپیما استفاده کنیم. البته، مغز فیل، بزرگتر، سنگینتر و دارای نورونهای بیشتری است، اما فیلها نیز از قابلیتهای ما بیبهرهاند.
علاقهمند شدید؟ دانشمندان هم همینطور! به همین دلیل است که آنها در حال نقشهبرداری از مغز انسان هستند، پروژهای گسترده که ممکن است دههها طول بکشد تا کامل شود.
نقشهبرداری از مغز (Brain mapping) تلاش میکند تا ساختار مغز را به عملکرد آن مرتبط کند یا مشخص کند که کدام بخشها به ما قابلیتهای خاصی میدهند. برای مثال، کدام جنبه از مغز ما به ما اجازه میدهد خلاق یا منطقی باشیم؟ این فرآیند به عنوان “محلیابی عملکرد (Localization of Function)” شناخته میشود.
تصویر نجومی روز ناسا: فواره غولپیکر از ایستگاه فضایی بینالمللی
توضیح: آن چه در افق است چیست؟
فضانورد متیو دومینیک، هنگامی که در اوایل ماه گذشته در ایستگاه فضایی بینالمللی به دور زمین میچرخید، نوعی رعد و برق غیرمعمول را درست فراتر از لبه زمین مشاهده کرد: یک جت یا فوّاره غولپیکر. این جت قدرتمند در سمت چپ تصویر امروز به رنگ قرمز و آبی دیده میشود.
آذرخش فوّارهای غولپیکر (Giant jet lightning) تنها در 23 سال گذشته شناخته شده است. این جتهای جوی با رعد و برق همراه هستند و به سمت بالا به سمت یونوسفر زمین گسترش مییابند.
قسمت پایینی قاب، زمین را در شب نشان میدهد، با جو نازک زمین که از درخشش هوا سبز شده است. نورهای شهر قابل مشاهده هستند، گاهی اوقات واضح دیده میشوند، اما معمولاً درخشش های سفید پخششدهای را در ابرهای میانی ایجاد کردهاند. بالای قاب، ستارگان دوردست را در آسمان تاریک شب نشان میدهد.
ماهیت جتهای غولپیکر و ارتباط احتمالی آنها با انواع دیگر رویدادهای نورانی گذرا (TLEs) مانند جتهای آبی (blue jets) و اسپرایتهای قرمز (red sprites)، موضوع فعال تحقیق باقی مانده است.
منبع: ناسا